Omjouwing Easterskar

Fryslân: sûnder mis de meast eigensinnige provinsje fan Nederlân. En neffens mannichien ek de moaiste. Net foar neat wurdt Fryslân alle jierren troch hûnderttûzenen toeristen besocht. Hoewol it yn’e simmer op guon plakken bêst drok wêze kin, stiet Fryslân yn it algemien synonym foar romte en rêst. Nearne yn Nederlân treffe jo sa’n grutte ôfwikseling yn lânskippen oan as krekt yn Fryslân.

It ymposante Waadgebiet, de Waadeilannen, mei har einleaze strân, it skitterjende, foar in grut part

Haskerhoarne is in streekdoarp fan midsieuske oarsprong. It is nei alle gedachten om 1200 hinne oan de ferbiningswei tusken Westermar/Joure en It Hearrenfean ûntstien. Op it âldste betroubere kaartbyld, dat yn de atlas fan Schotanus út 1718, leit in tal pleatsen op in rige, rom súdlik fan de dyk. Mooglik lei op dat plak it midsieuske paad. Der stienen doe hast fjirtich huzen en in lytse tweintich pleatsen yntekene: foar dy tiid in flinke streek.

Yn it lêst fan de 18e ieu beskreau de Tegenwoordige Staat van Friesland: “dit Dorp ligt ten Westen van het voorige (Oudehaske), meerendeel

Aldeouwer is in streekdoarp fan midsieuske oarsprong. Mooglik is dit it âldste fan de doarpen fan it Ouwster Trijegea, dêr’t Ousterhaule en Ousternijegea ek by hearre. Op de gritenijkaart út de atlas fan Schotanus (1718) leit it doarp tusken de greide- en haailannen yn en noardwestlik is de Atsepoel te finen en even fierderop stiet it ‘Oud Kerkhof ‘ yntekene. Yn it suden hat it doarp troch de ieuwen hinne slim te lijen hân fan it ôfbrokkeljen fan landerijen troch de Tsjûkemar.

Oan de dyksbuorren kaam in nije tsjerke en hjir, yn tsjinstelling mei de oare twa doarpen, mei in toer.

Aldehaske is in streekdoarp dat om 1200 hinne ûntstien is op de ûntginningsas tusken Westermar (de Jouwer) en It Hearrenfean yn. It wie in wichtich doarp fan it Hasker Fyfgea, dêr’t Sniksweach, Westermar, Haskerhoarne en Nijehaske ek by hearden. Op de meast iere gritenijkaart, dy fan Schotanus út 1718, is it oan de wei en de noardlik dêrfan rinnende feart, de Oerspitting, in ridlyk beboude, lang útstrekte streek. De bebouwing stie destiids allinne mar oan ‘e súdkant fan de wei en de tsjerke stiet noch fierder fan de dyk ôf. Oan de noardkant lizze de Aldehasker Utgongen en noardlike

Ouwster-Nijega is een streekdorp van middeleeuwse oorsprong. Het is het kleinste dorp van de Ouwster Trijega. Ten noordwesten lag de Nijegasterpoel.

De torenloze kerk stond vrij ver ten oosten van de weg. In 1718 is de kerk nog op de grietenijkaart te zien. Nu herinnert een flink verhoogd kerkhof, dat als een door een flinke bomen en struiken omzoomd eiland in de weidsheid ligt, aan de kerk. De klokkenstoel die er in elk geval in 1735 al stond, draagt een klok uit 1340. Ook dit dorp werd in 1741 in de toen bedijkte polder opgenomen. In de 19de eeuw is de polder verveend.

Het dorp bestaat

Ouwsterhaule is een streekdorp van middeleeuwse oorsprong die met Ouwster-Nijega en Oldeouwer de Trijega of Ouwster Trijega de oostelijke hoek van Doniawerstal vormden. Drie agrarische dorpen, waarvan Ouwsterhaule het grootste is. Op de grietenijkaart van Schotanus uit 1718 is een compacte buurt te zien tussen de weide- en hooilanden ten noorden en bouwlanden ten zuiden van de weg. Ten noorden van het dorp ligt de Haulsterpoel die pas in de tweede helft van de 19de eeuw werd drooggemaakt.

Aan het einde van de 18de eeuw meldde de Tegenwoordige Staat van Friesland: ‘dit Dorp ligt met de twe

Reahel is in streekdoarp fan nei alle gedachten deselde midsieuske oarsprong as de doarpen dy’t der omhinne lizze, mar der is net folle mear fan in doarp te fielen. Reahel hat dan ek in dramatyske skiednis. Op de gritenijkaart fan Skoatterlân yn de atlas fan Schotanus út 1718 hat Reahel noch in aardige kompakte buert en hielendal oan de súdkant fan de Tsjerkewei stiet de tsjerke op de noardlike wâl fan de Tsjûkemar.

De Tegenwoordige Staat van Friesland melde yn 1788 al: ‘Rohel, of Nyega, een Dorpje gelegen ten Westen van ’t voorige [Rotsterhaule], en onmiddelyk grenzende aan het

Rotstergaast is in streekdoarp dat tichtby feanmoeras nei alle gedachten yn de Midsieuwen ûntstien is op in útrinner fan in sânrêch noardlik fan de Tsjonger of de Kuunder. Yn 1315 stienen twa kapellen yn Rotstergaast, wêrfan ien ta tsjerke ferheven waard. It doarp hat twa út inoar lizzende buerten mei wat konsintrearre bebouwing en fierder fersprate pleatsen.

Yn de Tegenwoordige Staat van Friesland waard yn 1788 meld dat Rotstergaast of Kleine Gaast it lytste doarp fan de gritenij Skoatterlân is: ‘Weleer stond hier eene Kerk, die reeds voor veele jaaren is te niete geraakt: dit Dor

Rotsterhaule is in streekdoarp dat om 1500 hinne ûntstien is op de ûntginningsas fan Sint Jansgea út yn it noardeasten. Op de betiidste kaart dy’t Rotsterhaule yn byld bringt, de kaart fan Schotanus út 1718, is it doarp in streek mei wat huzen en buorkerijen mei wat boulân en fierder feanlân yn it noarden en healân yn it suden.

It doarp hat gjin tsjerke, yn de Tegenwoordige Staat van Friesland waard yn 1788 net safolle oer it doarp skreaun: ‘Rotsterhaule, dus genaamd om ’t zelve te onderscheiden van Ousterhaule in Doniawerstal, ligt in ’t Noorden van St. Johannisga, tusschen

Rottum is in streekdoarp dat yn de Midsieuwen by de Binnendyk lâns as ûntginningsbasis ûntstien is. Op de betiidste gritenijkaart fan Skoatterlân (Schotanus, 1718) is de agraryske streek fan Rottum mei hast allinne bebouwing oan de noardkant fan de Binnendyk werjûn. Yn it midden fan de streek stie de tsjerke. Noardlik fan de streek lei feanlân, súdlik en eastlik healân.

De Tegenwoordige Staat van Friesland melde yn 1788: : ‘Rottum, weleer Rotna genaamd, is thans een klein Dorp, alwaar veele huizen zyn afgebroken, […] loopende tot aan Haskerlands grenzen: weleer hield men hier de

St.Jansgea is in streekdoarp fan midsieuske komôf op in ûntginningsas dy’t fan noardeast nei súdwest rint en wêr’t Rotstergaast en Reahel ek diel fan útmeitsje. Op de betiidste kaart dy’t St.Jansgea yn byld bringt, de kaart yn de Schotanusatlas fan 1718, is it doarp in nochal ticht beboude streek fan huzen en buorkerijen noardlik fan de dyk mei wat boulân en fierder feanlân. De tsjerke stie doe noardlik en frij fier by de streek wei.

Yn de Tegenwoordige Staat van Friesland waard yn 1788 oer it doarp meld: ‘dit Dorp is ten opzigte der stemmen, [..] het grootste der geheele Gri