Age Jans de Vries út de Jouwer is yn 1836 by timmerman Johannes Paulus Spiering yn tsjinst as timmerfeint yn’e nije timmersaak op Tsjaerddyk 44. Hy kriget ferkearing mei Baukjen Ades Jorwerda, dy’t tsjinstfaam is yn it doarp.

“It is mienens” en se trouwe yn 1837 yn Folsgeare dêr’t se ek hinne gean te wenjen. Harren twadde bern Aede wurdt op 29 juny 1842 berne. Aede wurdt troch syn heit oplieden om krekt as him timmerfeint te wurden. Hy groeit goed en flot op en leart lêzen en skriuwen op’e nije skoalle.

Yn 1852 ferhuzet de h&uac

Terpentijd   500v Chr.-1200 (terpen; afgravingen ; De Hege Wier)

Toen Friesland nog niet door dijken tegen de zee werd beschermd, woonden de mensen in het noorden van ons gewest op de onbeschermde kwelders. Deze situatie bestond reeds enkele eeuwen voor het begin van onze jaartelling.

De zeespiegel lag toen echter veel lager dan nu zodat het toch betrekkelijk veilig wonen was. Later, toen het zeewater langzamerhand hoger kwam, werd het leven op de kwelders minder veilig.

De bewoners waren hierdoor genoodzaakt woonhoogten of terpen op te werpen, meestal op de plaats waa

Deze boerderij stond vroeger op deze plaats . Dit is op de hoek van de Dyksterbuorrenen de Berltsumerdyk .De bewoner was IJtzen Kuipers , geboren 9 april 1883. Hij was landbouwer en woonde er in ieder geval al in 1910 tot en met 1930. Toen is de boerderij afgebroken en is Dyksterbuorren 15 gebouwd door D.Boersma uit Vrouwenparochie.

  Gemeentehuis

Tot 1842 was een deel van het Grietenijhûs van Menaldumadeel gevestigd in "Unia State" bij Marssum en werd gebruikt als trouwlocatie. Daarna is het nieuw gebouwde Grietenijhûs in Menaam in gebruik genomen. Er werd dus ingeschreven in Marssum van geboorte en huwelijk. Thuis trouwen was nog steeds mogelijk, maar je had 6 getuigen nodig, dat was duurder en werd ook alleen gedaan door de adel en andere belangrijke mensen, of in geval van ziekte of invaliditeit. 

Het indrukwekkende Grietenijhuis is ontworpen door de in Friesland

Jan Jacobs Meyer wurdt yn 1819 berne yn Snits as soan fan bôllebakker Jacob Meyer en Attje Kraak. Hy leart it bôllebakkersfak fan syn heit. In 1841 trout Jan mei Hylkjen Molenaar en wurdt dan bakkersfeint.

Harren soan Jan Jans Meyer wurdt berne yn 1849 en wurdt letter bakkersfeint by syn heit.

Jan Jans trout yn 1875 mei Aafke Boersma. Nei harren houlik wurdt hy keapman yn Toppenhuzen. Dat sadwaande komt hy yn’e doarpen om Snits hinne en heart hy fan Hessel Rintjes Boschma, boer oan’e Tsjaerddyk (31), dat dizze yn it doarp de earder slachterij fan W

Jelle Uiltjes Hoekstra, boerenknecht, en Ytje Annes van der Werf, dienstmeid, wonen en werken allebei in Folsgare.  Jelle en Ytje kopen na hun huwelijk op 25 mei 1824 het westelijk stuk van de moestuin van Jelle Uiltjes zijn broer Hendrik Uiltjes.

Hendrik zijn vrouw Pietje Baukes heeft deze moestuin ( en een koemelkerij)  verkregen uit de erfenis van Schelte Edgers, bij wie zij huishoudster was.

Jelle en Ytje laten er een kruidenierswinkel met woning neerzetten.

Folsgare breidt uit van vier naar vijf woningen en aan de Tjaardvaart zijn  nu een slagerij,

 Timmerman Johannes Paulus Spiering uit Folsgare bouwt rond 1842 een dubbele woning naast de winkel van Sjerp Piersma (Tsjaerddyk 36). De woningen zijn niet even groot, woning a) is een starterswoning en woning b) een ééngezinswoning. De bleek, het stalt, de regenwaterbak, het secreet en de asbak achter de woningen zijn voor gezamenlijk gebruik.

 Als de bouw in 1842 gereed is melden Murk Lykles Postma, boerenarbeider, en Stijntje ten Kate zich voor de ééngezinswoning.  Zij  zijn getrouwd 1838 getrouwd. Op 12 mei 1862 verhuizen ze naar Oost

De Twadde Wrâldoarloch is yn Folsgeare  relatyf rêstich ferrûn. De oarlochsjierren ha lykwols wol deeglik harren spoaren efter litten,  al is der net in soad oer bekend. Yn dit finster binne ferskillende nijsgjirrige saken by elkoar brocht.

It earste dat bekend is, datearret al fan foar it útbrekken fan’e oarloch.

By it ferbouwen fan’e twadde skoalle fan Folsgeare komt der in tekst foar it ljocht dy’t op 13 septimber 1938 op in wand skreaun is. Timmerman Thomas Stallinga ( Tsjaerddyk 22) uteret dêryn syn soargen&n

Tekening van Gralda State uit 1722 door J Stellingwerf. Wanneer de State gebouwd werd is niet bekend.

 Op de tekening is een huis te zien van twee bouwlagen met kruiskozijnen en luiken voor de onderzijden van de ramen. Een nogal 15e/16e eeuws beeld. Ook de naam doet denken aan hoge ouderdom. De bekende eigenaren/bewoners dragen allemaal andere (familie) namen. Mogelijk is de naam ontleend aan de oudste voornaam Grealt zoals de naam van de naburige Orxma State aan de oudfriese jongensnaam Orck ontleend lijkt te zijn.

Hoe dan ook, in 1580 is het huis in bezit van Tjepcke Ger

Het dorpswapen van Dronrijp is al oud, uit de 16e of 17e eeuw. Al in 1690 wordt het vermeld als "2 ossen Dronrijps wapen, een schieren met een rooden, gekoppelt in't Rijppe-reyd." Dus een grijze en een rode os. De ossen zouden verband houden met de stichting van de Dronrypster kerk 'De Alde Witte'. De dorpelingen wisten niet waar ze hun nieuwe kerk moesten bouwen. Om daar achter te komen werden twee aan elkaar gekoppelde ossen losgelaten. Waar de Dronrypsters hun beesten terugvonden, daar moest de kerk komen. De ossen werden gevonden in het laagste deel van het dorpsgebied, in het riet.

De pastorij fan Folsgeare hat stien op it pôltsje tsjin de tsjerke oer, in stikje lân fan fjouwer pûnsmiet lyk as stiet beskreaun yn it Charterboek fan 1543.

De pastorij pleats mei 55 pûnsmiet wurdt troch de pastoar ferhierd en fan de pachtjilden dy’t de boeren oan him betelje kin hy himsels ûnderhâlde.

Op 31 maart 1580 wurdt troch de Steaten fan Fryslân de iepenbiere útoefening fan’e katolike godstsjinst ferbean. ( Reformaasje) De ynwenners fan Folsgeare komme, om sa te sizzen, moarns as katolyk fan’t b&e

Yn 1859 wurdt troch de tsjerkfâdij de bou fan it nije tsjerkehûs oan de Tsjaerddyk opdroegen oan timmerman Pieter Willems Twijnstra út it doarp. It hûs komt  tusken de winkels van Epeus Couperus en Sjirk Annes Cnossen te stean. Ein 1859, as it hûs oplevere is, stjoert Pieter Willems de rekken mei in bedrach fan fl 555, 56 nei de tsjerkfâdij. De rekken wurdt betelle mei de opbringst fan in partij terpierde.

It nije tsjerkehûs is in stik lytser as it tsjerkehûs oan’e noardkant fan’e Tsjaerddyk. Dit docht ek bliken út

It earste dat yn it tsjerke argyf oer dit tjerkehûs stiet, is in betelling yn 1816 oan Sikke Willems Goenga, timmerman út Nijlân, foar “de kerkhuizinge”. Wannear’t it tsjerkehûs krekt boud is, is  ûnbekend, mar nei alle gedachten sil dat nei 1800 wêze. De earste hierders dy’t wy tsjin komme yn it tsjerke argyf binne Niklaas (Klaas) Feddes Breeuwsma en syn frou Pyttje Sytses Ypma (troud yn 1830). Yn 1833 ferhúzje se en komt Jouke Rintjes Boschma, troud mei Jetske Klazes Bosma, yn it tsjerkehûs. Hja wenj

Fanút it doarp komme je, links oanhâldend, oan ‘e ein fan’e Folsgeasterleane by nû 15. De lânreed waard ek wol  “Reade leane” neamd. It is in stee dêr’t in âlde grêft, beseamd mei beammen, sjen lit dat hjir destiids minsken wenne ha. De slopers ha goed wurk levere. Der is neat mear werom te finen fan’e Abma pleats dy’t hjir stien hat en dy’t goed 130 jier famyljebesit west hat. .  

Catharina Tichelaar út Snits wie oant har fertsjerren yn 1844 eigerneske fan dizze buorke

Fanút Folsgeare rûn in iuwenâld rinpaad fia Bons nei de Himdyk wêrfan’t it earste stik dat by it doarp hearde oant krekt foarby Carpe Diem, yn 1511 de Kerkwech neamd wurdt. Oan de Kerkwech stiene doe seis buorkerijen, wêrfan’t der hjoed de dei noch ien oer is. Trije binne troch brân ferlern gien (Strûpenkeal, Folsgearsterleane 2, Breeuwsmapleats) en twa binne ôfbrutsen ( Folsgeasterleane 15 en in buorkerij dy’t tichtby Folsgeasterleane 2 stien hat). It rinteniershûs, dat letter boud is by de buorkerij fan’e earst

Douwe Lucas Elsinga (út Marsum) is skuonmakker yn Folsgeare. Yn 1846 trout hy mei Jeltje Pieters Bergsma. Hja is widdow fan Bokke Pieters Nettinga. Fan him learde hja it fak fan skuonmakker. Dêrneist wie se naaister. Jeltje hat twa lytse dochterkes, tegearre krije Douwe Lucas en Jeltje noch seis bern. De húshâlding wennet sûnt 1850 yn’e Tempel.

Jeltje Pieters ferstjert yn 1860 en Douwe Lucas Elsinga trout opnij yn 1863 mei Tjitske Elzer. Hja is widdow fan Jurjen Sweering en nimt har jongste bern, Maaike en Hindrik, mei. Tegearre krije Dou

Yn Folsgeare is net in timmerman en út de tsjerkeboeken falt op te meitsjen dat fan 1697 ôf Broer Pybes, master timmerman út Drylts,  regelmjittich  reparaasjes docht oan’e tsjerke en de toer oant 1715. Fan 1725 ôf docht Schelte Edgers sa út en troch it timmerwurk.

Yn 1739 wennet Schelte Edgers yn Tsjalhuzum en is hy de fêste timmerman foar de tsjerke fan Folsgeare oant 1752. Syn soan Edger Scheltes giet, as hy âld genôch is, mei syn heit mei op paad om syjn heit te helpem en it fak te learen.Yn Folsgeare komt

De Tsjaerdfeart, de tekst beskriuwt de situaasje om 1900 hinne

De Tsjaerdfeart, dy’ t ek wol Tsjaerddyksterfeart neamd wurdt, begjint yn it Morrawieltsje krekt ûnder Fiifhûs en komt dan yn ‘t Hert út. ‘t Hert bestiet yn dy tiid út trije pleatsen en twa wenhûzen.

De namme komt fan it hûs dêr’t yn de muorre hertsjes mitsele wiene en dêr’t  je in slokje krije koene. Fan ’t Hert ôf, rint de feart lâns de Tsjaerddyk nei it sintrum fan Folsgeare.

It wie net de meast handig

Gerben Willem Abma is op 12 july 1942 berne yn Folsgeare. Hy is de jongste út in húshâlding fan tsien bern. Syn heit wie in boer dy’t teologyske boeken lies en de Bibel letterlik naam. Se wennen op, sa’t dy no noch yn Folsgeare neamd wurdt, de Abma’s pleats. Dizze pleats hat goed 130 jier yn it besit fan de Abma famylje west.

Willem Abma syn heit Jelle Ruurds en mem Doutsje Tjitzes Bouma kamen op de pleats yn 1929, nei’t se earst yn Nijlân buorke hiene. Jelle en Doutsje rieden mei twa bern ( Hessy en Tsjitse)  op’e

Op’e sydkant fan‘e gevel, boppe it winkelrút, hingje twa boerden dêr’t  reklame op makke wurdt foar “Van Nelle Koffie en Thee”  Dêr ûnder steane Anne Sjirks en syn soantsje Sjirk Annes.

Yn 1841 bout timmerman Johannes Paulus Spiering yn Folsgeare tsjin it tsjerkhûs oer in winkel mei dêr efter in wenning.. Hy hat it perseel kocht fan Roel Uiltjes dy’t dernêst wennet en hopet letter in keaper foar it pân te finen. As it pân klear is, hiere Kornelis Sjerps Piersma en syn frou Hje

Pietje Hilbrands Boschma wennet fanôf har berte yn 1833 yn Folsgeare mar ferhuzet yn 1872 nei Easthim. Se fielt har dêr net thús en wol werom nei Folsgeare, Yn 1876 keapet se fan har jongste broer Jouke Hilbrands Boschma in stikje ûnbeboude grûn oan’e Tsjaerddyk mei kadaster nû 739.( letter Tsjaerddyk 32)  Se lit dêr in hûs bouwe en kin no wenje  yn in omjouwing dêr’t se opgroeid is en de minsken ken.

Pietje Hilbrands trout yn 1880 mei Jan van Netten en it hûs oan’e Tsjaerddyk komt yn’e ferkea

Al iuwen is de skoalle it middelpunt yn it doarp. Yn it tsjerke argyf kinne wy lêze dat yn 1685 in part fan’e pastorije ferboud is ta klasselokaal en dat Douwe Douwes in heale baan as ûnderwizer hie.

Yn 1806 wurdt de skoalwet ynfierd. Yn dizze wet is regele dat allinne it iepenbier ûnderwiis subsidiearre wurdt. Yn Folsgeare bestiet de winsk om in skoalle te stichtsjen, maar earst yn1834 komme de tsjerkfâden by elkoar om te praten oer de fraach wêr’t dizze iepenbiere skoalle stean komme moat. Nei in lange gearkomste beslute se dat it b

Yn Folsgeare is al jierrenlang in diskusje geande om in plak te sykjen wêr’t de doarpsbewenners by elkoar komme kinne. Hjirfoar wurdt yn 1974  in gebou fan’e tsjerkfâdij kocht. It pân stammet út 1843 en hat jierrenlang tsjinst dien as skoalle en ûnderwizerswenning. It gebou hat ek noch in tal jierren as beukerskoalle yn gebrûk west. De tsjerkfâdij ferkeapet it gebou ûnder trije betingsten:

- De keapsom is 5000 gûne

- It gebrûk as doarpshûs moat rêstich en fredich wêze

- De

Mei yngong fan 1 jannewaris 1886 wurdt de iepenbiere skoalle yn Folsgeare troch de gemeente opheft. Dit berjocht komt net as in tongerslach út ‘e kleare loft, want de âlden hawwe oanjûn dat se kristlik ûnderwiis foar harren bern wolle. Hjirfoar wie al in kommisje oprjochte ta begeunstiging fan kristlik ûnderwiis yn Folsgeare. Wannear’t de statuten op 7 maart 1886 by keninklik beslút goedkard wurde, is de feriening in útmakke saak. Yn septimber 1886 komt it bestjoer wer by elkoar  De foarsitter dûmny E. C. Gravenm

Yn 1855 is Willem Sjerps Twijnstra 63 jier âld en 25 jier slachter yn Folsgeare. Hy is troud mei Japke Pieters Boomsma en harren bern binne hast allegearre it âlderlik hûs út. It wurdt tiid foar wat oars.  

Se litte op’e ein fan’e  Tsjaerddyk, nêst de slachteri,j op harren eigen hiem in komelkerij bouwe mei romte foar fjouwer bisten. Willem Sjerps kin it no wat rêstiger oan dwaan mar hat dochs noch wat om hannen.

Geertje, de jongste dochter, wennet by harren yn en wurdt mantelsoarchster.

It wurdt in

Smid Hein Heinsius en syn frou Durkje Boersma ha it plan opfette om foar harren dochter Sytske en harren skoansoan Feike Damstra (zoon van Klaas Damstra en Klaaske de Boer) in komelkerij bouwe te litten. Hein Heinsius wol dêrfoar it stikje tsjerkelân keapje oan ‘e Tsjaerddyk, oan’e ein fan it doarp. Nei oerlis mei de tsjerkfâden kin hy it lân keapje mei in erfpacht foar ûnbeskate tiid fan jierliks 7 gûne.

Yn 1905 hat de gemeente nije regels foar it bouwen en ferbouwen ynfierd. Hein Heinsius is de earste út Folsgeare dy&rs

Gerben Abma is berne op 29-03-1932 yn Folsgeare dêr't syn heit boer wie. Op dizze buorkerij oan'e Folsgeasterleane ha dan al generaasjes lang Abma’s buorke. 

Gerben wie de sechsde yn in rige fan totaal tsien bern en groeide op yn in tsjerklik rjochtsinnich fermidden.

Nei de middelbere skoalle, HBS-B, helle hy it steatseksamen gymnasium A. Dêrnei studearre hy teology oan’e universiteit fan Amsterdam. Nei it kandidaatseksamen feroare hy fan stúdzjerjochting en gie fierder mei skiednis, dêr’t er yn ôfstudearre.

Wout Zijlstra wurdt berne op 4 Augustus  1964 yn Wolsum. Hy is it jongste bern fan Watte Zijlstra, soan fan slachter Hantsje Zijlstra en Minke Zijlstra út Wolsum en Idske Posthuma, de dochter fan slachter Douwe Posthuma en Aagje de Boer út Folsgeare ( Tsjaerddyk 42). Boppe Wout binne twa broers en twa susters.

Heit Watte Zijlstra wurket de earste jierren fan syn houlik as feekeapman yn Wolsum. Yn 1968 keapet hy in slachterij yn Drylts en om 1975 hinne in pleats oan’e Tsjaerddyk (nû 27), dêr’t letter it súkses foar Wout begjinn

De dyk is oanlein omtrint de 12e iuw en rûn fanôf Folsgeare nei Fiifhûs, dêr’t de dyk wer oansleat op de âlde Middelseedyk. De dyk hat net echt in seedyk west, mar is in âlde binnendyk. It lêste part fan de dyk is ferdwûn, mar oan Easterbuorren ta is de dyk bewarre bleaun. Dit sil grif komme om’t de tsjerke fan Folsgeare eigner fan de dyk is. De âldst bekende namme fan de dyk is Myoldick,  Mijeldick út it register fan oanbring fan 1511.

Register van de(n) Aanbreng of Staat van Aanbreng wie in ynvent

Yn de tiid dat de súdkant fan’e kwelder ( Nieuwlander polder) foarme waard, waard der troch de Middelsee in brede stripe klaai ôfsetten. De Tsjerdyk, no Tsjaerddyk, waard oanlein tusken 1000-1200 as grins en wetterkearing fan dyselde Middelsee.

Op ien plak bleau de stripe lykwols frijwat smel. Dat is de reden dat de buorkerij dêr’t dit finster oer giet, yn’e lingte oan’e dyk boud waard.

Sybren Haites Schukken, de âldste soan fan Haite Gerrits en Sybrig Tjeerds út Jirnsum, ( Haite Gerrits naam yn 1811 de namme Schukke

De tsjerke yn Folsgeare is neamd nei de hillige Laurentius. Dizze hillige wie diaken by paus Sixtus II en hie de soarch oer de fûnlingen, earmen en wezen. Tsjerken dy’t neamd binnen nei dizze hillige, ha gauris in hege âlderdom.

De paus waard op 6 augustus fan it jier 258 finzen nommen en de holle ôfslein.

Laurentius koe earst noch ûntkomme. Hy naam al it jild mei en ferparte dat ûnder de earmen. Fuort dêrnei waard hy ek pakt. Om’t de Romeinske Valerianus jildkrapte hie, waard Laurentius útkloarke. Doe’t bliken

Op 22 maaie 1870 trout Sybe Cornelis syn dochter Trijntje mei smidsfeint Lourens Lutgendorff út Snits. Sybe wol dat it jonge stel nei harren houlik in goede start meitsje kin. Hy hat dêrom in oerienkomst sletten mei timmerman Pieter Willems Twijnstra út Folsgeare. Pieter Willems bout oan de Tsjaerddyk in smidderij en Lourens Lutgendorff sil it pân foar teminsten fiif jier hiere, foar in bedrach fan fl 169 yn it jier. Sybe Corenelis Nijdam stiet, as eigner fan in skipmakkerij yn Snits, foar it jonge stel garant.

Lourens en Trijntje fê

De muontsen fan it kleaster Thabor by Turns en it Oldekleaster ( Bloemkamp) by Hartwerd hawwe in bydrage levere ta de oanlis fan de diken yn de âlde Middelsee. Dizze diken binne noch altyd dúdlik yn it lânskip oanwêzich. De trije pylders binne symboalysk foar de Jongedyk, de Tsjaerddyk en de Mieddyk. De plaat yn de foarm fan in pompeblêd stelt de stripe lân foar wêrop Folsgeare as terpdoarp ûntsien is.

Untwerp en útfiering: Annet Haring, Oerterp. Yn opdracht fan de Kulturele Ried fan de eardere gemeente Wymbritseradiel 1995.

Minsken dy’t op ‘e fyts of mei de auto fan Ysbrechtum nei Nijlân ta ride, komme lâns in opfallend monumint. In monumint wêrfan it net foar eltsenien daliks dúdlik wêze sil wat de betsjutting en oarsprong is. As je de muoite nimme om it better te besjen, sjogge je in izeren skulptuer fan in grutske hoanne op in hege stiennen sokkel. De plakette op it monumint makket dúdlik dat it om in monumint foar de omkommen minsken yn de Twadde Wrâldoarloch giet. Ek yn Wymbritseradiel hat de oarloch in soad slachtoffers makke. Dêrom

As it  Ekersein ein tachtiger jierren fan de foarige iuw folboud is, wurdt der in perseel oan’e súdkant fan Folsgeare oanwiisd foar nijbou.

Dit perseel hat al iuwen lang de namme: “ de Baetwe “.

It wurdt al neamd yn 1511 yn it Register fan oanbring ûnder : Folsgara

Lolla Teakaz. Meijer : viir ponden hoijland, leggende an die suderside die pastoers huijs , genoempt :  die Baetwe  ende hoert toe die Pastoer. Het pastoers huijs staat op de terp ‘het Tsjerkepôltsje ‘en wordt in 1755 afgebroken en niet herbouw

Eartiids stiene der yn it gebiet oan’e eastkant fan Folsgeare oant Snits in soad pleatsen dy’t troch rinderspaden mei elkoar ferbûn wiene. Om’t dizze rinderspaden in grut part fan it jier ûnbegeanber wiene, gie it ferfier oer it wetter. De measte pleatsen binne ferdwûn en it gebiet is foar it grutste part bedriuwenterrein wurden. Der binne nije wegen oanlein en yn plak fan hynders en karren sûze der no daagliks tûzenen auto’s oer de neistlizzende autodyk.

Mar noch net alles is ferdwûn. Iensum stiet der noch ien pleat

Op 25 desimber 1778 wurdt yn Hidaard Ruurd Freerks berne, it njoggende bern fan Freerk Murks Abma en Gerritje Roelofs. Ruurd Freerks  leart ûnder it tasjend each fan syn âldere broers en susters it boerebedriuw thús op de buorkerij. Hy ûntwille;et him ta in goede boer en hat each foar de mienskip. Om’t hy it njoggende bern is, it de kâns tige lyts dat hy boer wurde sil op’e âlderlike buorkerij.

Lykwols, Ruurd Freerks leart  Hiltje Klazes Wiersma. ( berne 26 febrewaris 1781) út Folsgeare  kennen. Har â

It is simmer 1696 en op de earste buorkerij oan de Kerckweg  (Folsgeasterleane), yn in strieljend sintsje, wapperje twa grutte flaggen as teken dat it feest is. Fettie Hayes Sinnema trout hjoed mei Jentie Oeges Breeuwsma fan Sibrandebuorren. Heit Haye Lous Sinnema hat in bêste ko ferkocht om der in grut feest fan meitsje te kinnen.

Nei de troutsjinst is it feest en Haye Lous sit tefreden om him hinne te sjen.Hy wit dat fan moarn ôf der in nije baas op de buorkerij is en dat it in Breeuwsma buorkerij wurde sil. Hy hat net in soan en de âldste dochters bi

Doelstelling Documentatie Menaam

* Geschiedenis van het dorp Menaam in de ruimste zin van het woord in kaart brengen door foto`s; documenten; films; krantenknipsels en boeken te verzamelen.

* Zoveel mogelijk van bovenstaande te digitaliseren zodat het voor de toekomst bewaard blijft.

* Open dagen te organiseren om bovenstaande tentoon te stellen

* Dorpswandelingen langs historische plekjes organiseren, al of niet op verzoek van derden.

* Vraagbaak zijn voor bv jubilerende verenigingen.

INFO :

Piet en Tjeerdtje Boerrigter

Tel. 0613660120 of 

Anne Baar

Foaryn’e tsjerke fan Folsgeare steane, yn twa moaie houten kistjes, de grêfstiennen fan Hoyte Wybes Foekema (1583-1661) en twa fan syn bern: Ulbe Hoytes (1611-1618) en Wybe Hoytes (1619-1641).

De stiennen binne yn 2002 werom fûn by it oanlizzen fan’e sintrale ferwaarming yn’e tsjerke troch Harmen Foekema út Wergea, in streekrjochte ôfstammeling fan Hoyte Wybes Foekema.

It is al iuwen lyn dat dizze famylje yn Folsgeare wenne en in wichtige rol spile yn’e mienskip yn en om it doarp.

De âldste feiten oer dizze famylj

Rypster Merke

De kermis in Dronryp is door belangenorganisatie Bovak verkozen tot beste van Nederland. De Rypster kermis kreeg 2019 de onderscheiding in de catogrie 'tot 25 attracties'. De kermis wordt ieder jaar opgezet tijdens de Rypster Merke, georganiseerd door kaatsvereniging Sjirk de Wal .

De Bovak is de nationale bond van kermisbedrijfhouders.De ‘Rypster Merke’ of ‘Kermis van Dronrijp’ is de grootste dorpskermis van Noord-Nederland naar aantal bezoekers en vindt jaarlijks plaats in mei of juni. De kermis duurt normaal gesproken drie dagen. Het centrum

Dat er vroeger in de Dokkumer Wâlden e.o. grote armoede heerste is al jarenlang een gegeven. De leefomstandigheden waren bar en boos. Armoedige woningen, (lees krotten) en grote gezinnen waren in die tijd heel normaal, doch om de dagelijkse kost te verdienen niet. Zo ook in Broeksterwoude. In bovengenoemd jaar ging een commissielid, benoemd uit en door de leden der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, afdeling Dantumadeel, t.w. de Weleerwaarde Heer P. van Kleffens, Hervormd predikant te Akkerwoude een “slach troch De Broek”. Zijn bevindingen heeft hij aan het papier

Sint Salvius. Sinds 1879 draagt de kerk van Dronryp de bijnaam ‘d Alde Wite. Kerk en toren werden toen voorzien van okergeel geverfde blokpleister van portlandcement. In 1956 werd die van de toren weer verwijderd., maar de bijnaam ‘d Alde Wite bleef. Voor 1879 heette de kerk Sint Salvius naar een vrij onbekende Frankische heilige die begin 7e eeuw bisschop van Amiens was. Ook andere Friese kerken dragen de namen van Frankische heiligen zoals bijvoorbeeld Sint Martinus. Begrijpelijk, aangezien het de Franken waren die Friesland het Christendom brachten. De eerste sporen van een s

Dronrijp is een van de langstbewoonde plekken van Friesland. De bewoning gaat terug naar jaren voor de start van de christelijke jaartelling, waarbij de bewoning mogelijk alleen heel kort onderbroken onbewoond geweest is. Net ten zuiden van Dronrijp, in Hatsum aan de Longbuouren, is oude dobbe. Dit is een minstens 2000 jaar oude drenkplaats in de terp Lange Buren waar water werd opgevangen. Het is ook de grootste die tot dan toe was gevonden in Noord-Nederland.

Het dorp Dronrijp zelf ontwikkelde zich in de Middeleeuwen. In de 13e eeuw werd het vermeld als Dennigrip (in een vervalst docu

Stinzen rondom Menaldum

Wuytze state

 Deze stins stond er in elk geval al rond 1470.

Onder de ontvangers van "heerschap renten" onder Menaldum komt in 1511 Sibbel Epes voor. Waarschijnlijk is ze te identificeren met Sibbel Dyadr van Wuytza, die in de jaren voor 1504 een relatie had met de Saksische stadhouder van Friesland Wilhelm Truchsess von Waldburg. Na zijn terugkeer naar Duitsland bleef hij met haar corresponderen; hij bekommerde zich ook om de opvoeding van hun twee kinderen.

In 1528 droeg Sibbel en haar zoon Christoffel Wuytza ov

Molens die in en rondom Menaldum staan en hebben gestaan. 

Steenfabriek ‘Oorbyt’.

Op de plek de boerderij van de familie De Boer, Tichelwurk 15, stond ooit de state Oorbyt of Oorbiet. Het is onbekend wanneer deze state precies gebouwd is. In ieder geval voor 1640 want dan komen we de eerste officiële vermelding van dit huis tegen. Om dat huis te kunnen laten bouwen, moeten de eerste bewoners daar hard voor hebben gewerkt, want ‘Oorbyt’ betekent gewoon: arbeid. De 18e eeuw in het huis aangebrachte gevelsteen komt met een heel andere verklaring. Daarop een bootje met daarin twee vechtende jonge mannen, aan de kleren t

Bij beroemde of bekende Rypsters kan er gemakkelijk discussie ontstaan over de keuze die wij als makers van dit boek hebben gemaakt. Wij hebben gekozen voor Eise Eisinga, Alma Tadema en Sjirk de Wal, omdat deze personen ook nu nog tot de verbeelding spreken door daden, het planetarium van Eise Eisinga, de wereldberoemde schilderijen van Alma Tadema, of door hun vernoeming zoals de bekende kaatser Sjirk de Wal. Eise Eisinga

Eise Eisinga werd op 21 februari 1744 geboren in Dronrijp als zoon van een wolkammer, die woonde aan de Kerkebuurt (nu Tsjerkebuorren nr. 13). Hij bleek al snel hoogb

In 1863 kwam de spoorlijn tussen Leeuwarden en Harlingen gereed , er komt op Hatzum een station met daarnaast een station koffiehuis, waarvan Jelle Donia de eerste kastelein wordt. Na hem runt zijn oudere broer Yme vijf jaar de zaak tot hij na het overlijden van zijn tweede vrouw de huur opzegt. De volgende Donia wordt jongste broer Johannes, in december 1879 getrouwd met Reinskje Cornelis Sijtsma

Het station koffiehuis vormt een centraal punt in de omgeving en geniet een goed lopende klantenkring. Het koffiehuis wordt niet alleen door reizigers bezocht, maar biedt ook regelmatig plaats

Karren getrokken door honden.

Karren waren honderd jaar geleden een heel normaal straatbeeld. Om het vaak treurige lot van deze honden te verbeteren trad op 1 september 1911 de Trekhondenwet in werking. Het voorzichtige begin van een andere kijk op honden. De eerste meldingen van hondenkarren stammen al vanaf het begin van de 17e eeuw. Ze worden pas echt veel gebruikt in de 19e en 20e eeuw. In allerlei beroepen waar een last te vervoeren is, zijn honden in gebruik: postbezorgers, marskramers, eierhandelaren, krantenbezorgers, melkboeren, noem maar op. Sommige honden schijnen zelfs treks

Herdenking Dronryp.

Bij de brug over het Van Harinxmakanaal in Dronryp ligt een monument ter nagedachtenis aan elf verzetsmannen die hier, een maand voor het einde van de oorlog, op 11 april 1945 door de Duitse bezetter werden gefusilleerd.

De namen van de elf slachtoffers luiden:

Sijbrandus van Dam; Heinrich Harder, Dirk de Jong, Hendrik Jan de Jong, Ruurd Kooistra, Johannes Nieuwland, Hendrik Jozef Spoelstra, Douwe Tuinstra, Egbert Mark Wierda, Hyltje Wierda en Klaas Jan Wijpcke.

Begin april 1945 wees alles er op dat Noord Nederland vanuit het zuiden ook spoedig bevrijd zo

Bij beroemde of bekende Rypsters kan er gemakkelijk discussie ontstaan over de keuze die wij als makers van dit boek hebben gemaakt. Wij hebben gekozen voor Eise Eisinga, Alma Tadema en Sjirk de Wal, omdat deze personen ook nu nog tot de verbeelding spreken door daden, het planetarium van Eise Eisinga, de wereldberoemde schilderijen van Alma Tadema, of door hun vernoeming zoals de bekende kaatser Sjirk de Wal. Alma Tadema

Lourens Alma Tadema, ook bekend als Laurens Alma Tadema en Lawrence Alma Tadema werd op 8 januari 1836 geboren in Dronrijp in het karakteristieke huis met de witte uit

Dronryp kun je gerust een muzikaal dorp noemen. Het verleden en heden laat dat zien met verschillende corpsen, koren en individuele muzikanten. In dit thema komen ze allemaal voorbij. Corpsen Fanfare-corps “Wilhelmina”.

Oude advertenties van de Leeuwarder Courant rond 1900 vermeldden het fanfare-corps “Wilhelmina” uit Dronrijp bij feesten en concoursen. Uit een advertentie van de Leeuwarder Courant zou kunnen worden afgeleid dat dit corps in 1895 is opgericht, omdat hier wordt gesproken over het 1e concert. Wanneer het is gestopt is onbekend. In een wedstrijdvers

Foppinga State was een van de oudere stinzen/states in Menaldumadeel. Al in 1426 is er sprake van een Hessel Foppinga die in dat jaar te Dronrijp sterft.
In 1529 deed Salvius van Foppinga aangifte van het zwanenrecht van Foppinga State en tegelijkertijd van dat recht op Dotinga State, dat eigendom is van zijn echtgenote Aelcke van Hermana.

In 1606 trouwt de Rooms Katholieke eigenaar Seino Lewe met Tytcke van Vervou, weduwe Coenders.
Damas van Loo, een telg uit het bekende Leeuwarder magistratengeslacht, kocht de state in 1654, maar Arend van Loo, kapitein-majoor van een

Het is niet bekent wanneer de. state is gebouwd

In 1572 wordt Douwe van Glins, geboren op Hobbema State te Dronrijp, te Groningen “met de swaerde gericht” (onthoofd) omdat hij de zijde van de Reformatie gekozen zou hebben.
Stemkohier 1640: eigenaar jonker Laes van Glins, zelf gebruiker.

In de kerk staat een ‘herenbank’ met in de bekroning de alliantiewapens Glins - Bants onder een gekroonde helm; helmteken: 3 struisveren; op een kroonlijst van deze bank de kwartierwapens Glins - Fronhoven en Bants – Wigara; helmen en helmtekens ontbreken. De

Groot-Dotinga, Het Roodhuis Voor zover bekend is de State in de 15e eeuw gebouwd. In 1529 was Aelcke van Hermana, weduwe van Lolle Heresz. van Ockinga eigenaresse van dit huis, dat ze waarschijnlijk van haar vader Hobbe Taeckesz. van Hermana had geërfd. Zij had met haar eerste man Lolle van Ockinga op Fetza State gewoond. Lolle van Ockinga was al in 1520 gestorven en ligt begraven in de kerk van Dronrijp. In 1529 liet haar tweede man Salvius van Foppinga het zwanenrecht registreren van het door hen bewoonde Foppinga State en tevens dat van Dotinga State waarvan hij verklaarde dat het eigendom

Over het ontstaan van de stins/State is niets bekend, maar van twee nabijgelegen terpen is bekend dat die reeds in de Romeinse tijd bewoond waren. De naam Hommema komen we voor het eerst in 1455 tegen. Hummama state, Humgemagae In 1455 komen we de naam Hommema voor de eerste keer tegen. We komen dan Feddrick Hummema tegen, die getrouwd is met Eteke Tietes Hettinga. Feddrick stelde in dat jaar zijn testament op. De familie Hommema voerde een wapen met onder andere drie eikels daarop afgebeeld.Het is niet met zekerheid vast te stellen, maar het vermoeden bestaat dat Feddrick een zoon was van

Orxma State 

Oorspronkelijk stond hier een boerderij die in 1629 gekocht werd door Ruurd van Juckema. De boerderij werd in 1642 in opdracht van Homme van Camstra vervangen door een prachtig huis met hoven grachten en singels.  In 1830 wordt de state in opdracht van Van Sminia verkocht en in 1831 afgebroken. De prachtige hoven en singels werden bouwland en grasland. Van de afbraak stenen werd een armhuis gebouwd, dit arm en werkhuis werd in 1832 gesticht, het gebouw staat er noch. Er werden later 4 eensgezinds woningen van gemaakt. Dit gebouw werd eerst gebr

Voor zover bekend is Fetza State in de 15e eeuw of al eerder gebouwd. In 1529 was Aelcke van Hermana, weduwe van Lolle Heresz. van Ockinga eigenaresse van Dotinga State, dat ze waarschijnlijk van haar vader Hobbe Taeckesz. van Hermana had geërfd. Zij had tot aan haar tweede huwelijk op Fetza State gewoond.
Lolle van Ockinga was al in 1520 gestorven en ligt begraven in de kerk van Dronrijp. Op zijn opvallende grafsteen is een ridder in vol ornaat afgebeeld. Hij was een hoofdeling, een heerschap van stand uit de 15e eeuw, maar één van de laatste van zijn soort.

Het huis

Schatzenburg, met rechthoekig hoofdgebouw en achtervleugel staat op een omgracht terrein. Het is omgeven door een fraai aangelegd park met landschappelijke kenmerken uit de 19de eeuw.

Het gebouw werd voor Ulrich Huber, secretaris van Gedeputeerde Staten, in 1725 gerealiseerd. Voor de bouw waren aannemer Wybe Saagmans, houtsnijder Jacob Bruinsma en steenhouwer Berend Storm verantwoordelijk. Het monumentale gebouw bestaat uit een hoog souterrain, een beletage en een hoog schilddak met uitgebouwde dakkapellen. De middenpartij bevat de toegangsdeur met bovenlicht en geblokte om

Kingmatille

Bouwjaar  1870/1987

Aandrijving  Windmolen

Type  8-kante grondzeiler

Functie  poldermolen

Is de molen te bezoeken?

Ja  wanneer deze draait (vaak op woensdag en geregeld op een dag in het weekend) en op afspraak

Molen de Puollen 

Molen de Puollen Bouwjaar 1850 Aandrijving Windmolen Type 8-kante grondzeiler 

Functie poldermolen Is de molen te bezoeken? 

Ja, wanneer deze draait (vaak op zondag) en op afspraak.

&nbs

Willem van Althuis was autodidact. Al vroeg zocht hij compensatie voor het harde materiële bestaan als straatmaker in literatuur, filosofie en tekenen. Aangemoedigd door Thom Mercuur, conservator, galeriehouder, oprichter en eerste directeur van het museum Belvédère in Oranjewoud bij Heerenveen, begon hij de geschiedenis van de moderne schilderkunst (met name Kandinsky en Klee) te bestuderen en verdiepte hij zich in de technieken van de oude Hollandse meesters. Op 37 jarige leeftijd begon hij zelf te schilderen. Uiteindelijk vond hij een eigen uitdrukkingsvorm die hem, aa

Logement Halfweg op Eastryp 1842 – 1947. Met de aanleg van de straatweg in 1842 tussen Leeuwarden en Franeker werd halverwege het logement Halfweg gebouwd in Eastryp (Oost Dronrijp). Dit stukje Dronrijp werd toen ook wel ‘de Wouden van Menaldumadeel’ genoemd. De beplanting van de nieuwe straatweg bestond uit iepen en essen, die om en om werden geplant aan beide kanten. Het logement Halfweg was een grote uitspanning met een veranda aan de voorzijde en een grote beneden- en bovenzaal. Voor de jeugd was er een speeltuin met een vijver. Het was er meestal een drukte van belang

Bij beroemde of bekende Rypsters kan er gemakkelijk discussie ontstaan over de keuze die wij als makers van dit boek hebben gemaakt. Wij hebben gekozen voor Eise Eisinga, Alma Tadema en Sjirk de Wal, omdat deze personen ook nu nog tot de verbeelding spreken door daden, het planetarium van Eise Eisinga, de wereldberoemde schilderijen van Alma Tadema, of door hun vernoeming zoals de bekende kaatser Sjirk de Wal. Abe Sjoerd de Vries Abe Sjoerd de Vries uit Dronrijp won in 1933 de Elfstedentocht op de schaats. Dat De Vries niet alleen een winnaar, maar vooral ook een markant en uitzonderlijk pe

De tram. De Nederlandse Tramweg Maatschappij (NTM; later ook busmaatschappij) voltooide in 1900 de tramverbinding van Leeuwarden met Franeker. De rails lagen ten noorden van de straatweg en het station Dronrijp stond op plek rechts van het huidige tankstation. In 1938 is de tramlijn al gesloten en in 1939 zijn de rails verwijderd. De lijn kon niet uit. Dronrijp had al sinds 1842 een goede verbinding met Leeuwarden door de aanleg van de straatweg. Voor die tijd liep de weg van Dronrijp naar Leeuwarden via Menaldum naar Beetgumermolen en dan via de oude zeedijk naar Marssum en Leeuwarden. Een

Oan in dearinnend kuierpaad, ferskûle efter it doarp Folsgeare oan de Ald Rien ( ek wol Grote Rijn ) leit in goed 3 meter hege terp. Hjir stie oant 1973 in ymposante pleats, dy’t troch hea broei ferlern gien is en nea wer opbouwd waard. De terp hie in oerflakte fan goed 7  pûnsmiet oant dizze om 1920 hinne foar in part ôfgroeven is.

Dit finster is net mear kompleet en wurdt oanpakt

Door de toenemende bevolkingsgroei werden in de vroege Middeleeuwen vanuit het Noorden de Zuidelijker gelegen veengebieden ontgonnen voor landbouw. Zo ontstonden rond 1100 de dorpen Ypecolsga en Indyk.

Door inklinking en oxidatie daalde de veenbodem waardoor het bouwland regelmatig onder water kwam te staan. Het is dan ook niet verwonderlijk dat boeren hun bedrijf verplaatsten naar de hoger gelegen zandrug langs de Ee, die ontstaan was tijdens de laatste ijstijd. Rond het jaar 1200 is toen het dorp Woudsend ontstaan.

Door de zeer gunstige ligging aan de Ee, het toega

DORPSWAPEN EN -VLAG VAN MENALDUM

Met het opheffen van de gemeente Menaldumadeel in 2018, verdween niet alleen het gemeentehuis uit Menaldum, maar ook het gemeentewapen werd bijgezet in de archieven van de staat. Dit gemeentewapen echter bevatte een voor Friesland uniek stuk: de liggende en omziende eenhoorn. Om de eenhoorn voor Menaldum te bewaren stelde de Fryske Rie foar Heraldyk voor aan Plaatselijk Belang Menaldum, om in een nieuw dorpswapen en -vlag de eenhoorn terug te brengen naar zijn oorsprong.

Bijzonder is, dat de eenhoorn een in deze positie een evenknie heeft

Feintsje fan Menaem

Op zijn oude fiets door bos en open veld, al zwaaiend naar de meisjes de wijde wereld in. Wie Menaam zegt, krijgt direct te horen, “Oh ja, It Feintsje fan Menaem”.Twee bekende Friese schrijvers, een trouwerij en een Duits volksmelodietje waren destijds de ingrediënten voor het bekende Menamer liedje.

Het was de Friese schrijver en verhalen verzamelaar Ype Poortinga (1910-1985) die in 1940 in Menaam kwam wonen.

Hier ontmoete hij zijn toekomstige vrouw Rinske Wiersma. In 1943 trouwde hij met haar. Speciaal voor

Het van Beymahuis in Dronrijp.

Op de Nieuwe Streek (nu de Brêgebuorren) stond in 1786 een prachtig huis met een rijke barokke Vlaamse gevel. Het huis was voorzien van natuurstenen versieringen en had aan weerszijden trapgevels. In de volksmond heette het huis wel het Van Beymaslot, naar de laatste eigenaren. Het is niet bekend wanneer het huis is gebouwd en ook niet hoe de indeling er uit zag. De enige oude afbeelding is een kopergravure uit 1786, getekend door Jan Bulthuis en in koper gegraveerd door Karel Fredrik Bendorp. De Harlinger Trekvaart van Leeuwarden naar Harlingen werd

Dhr. Jouke Bakker (3-7-1873 - 26-9-1956) heeft veel voor de Menaldum betekent. Hij was een arbeidersjongen die onder moeilijke omstandigheden is opgegroeid op het platteland.

Bij beroemde of bekende Rypsters kan er gemakkelijk discussie ontstaan over de keuze die wij als makers van dit boek hebben gemaakt. Wij hebben gekozen voor Eise Eisinga, Alma Tadema en Sjirk de Wal, omdat deze personen ook nu nog tot de verbeelding spreken door daden, het planetarium van Eise Eisinga, de wereldberoemde schilderijen van Alma Tadema, of door hun vernoeming zoals de bekende kaatser Sjirk de Wal. Sjirk de Wal

Sjirk de Wal werd op 8 januari 1852 in Jelsum geboren. Toen hij vier jaar was, verhuisde het gezin naar Dronrijp. Zijn vader was landarbeider en toen Sjirk van de lag

Vereniging voor Volksvermaak.

Op 17 januari 1868 is door toenmalige dorpsgenoten een ‘Vereeniging voor Volksvermaken’ opgericht. Deze vereniging organiseerde dat jaar voor het eerst een kermis, een kaatspartij op de zondag en een harddraverij op de maandag met aansluitend een muziek- en zangavond. Ook werd vastgelegd dat de vereniging ’s winters hardrijden op de schaats zou organiseren. Inde beginjaren was deze vereniging voor de beter gesitueerden. Na kritiek hierop werd een derde kermisdag georganiseerd met volksspelen. Bijzondere activiteiten, naast kuipjesteken, ri

In net kompleet ferhaal oer de Jouwer wie binne dwaende.

Oorspronkelijk stond op deze plek een kleine boerderij ingeklemd tussen opvaarten naar de Kolkstraat voor de aanvoer van goederen voor de winkels in de Midstraat. Aan de overkant van het water begonnen ooit de weilanden. Een boerderij op deze plek was dus niet geheel onlogisch.

Met de uitbreiding van Joure kreeg een boerderij op deze plek steeds minder zin. De schuur werd voor andere zaken gebruikt zoals de opslag van papier en de sloop van auto-accu's. Niet onlogisch dat in die periode de grond onder het pand vervuild is met chemicaliën.

Het huidige pand staat er sinds 2007. O

Sinds 1996 staat in Sumar, vlak bij de basisschool, het herdenkingsmonument De Molkbus. Op het gedenkteken staat de volgende tekst te lezen: Dit tinkteken is oprjochte nei oanlieding fan: de molkestaking april/maaie 1943 As oantinken oan har dy’t omkommen binne yn’e striid foar frijheid en rjocht.

"Dat wy rjocht en frijheid hoedzje"

Als de Duitse bezetter in de eerste oorlogsjaren met allerlei dwingende maatregelen steeds meer druk op de Nederlandse en Friese bevolking begint uit te oefenen, ontstaat er langzamerhand verzet. Er ontstaan verzetsorganisaties

Dodo en Siburg

Over het ontstaan van Oosternijkerk.

 “Bij de feiten die ik verhaald heb, vergat ik bijna iets te vertellen wat ik mij wel wat laat herinner. Een vrouw, Siburg genaamd, een kennis van de man Gods (hier wordt abt Frederik van Hallum mee bedoeld), en met haar haar man Dodo die zeer aan dit wereldse bestaan gehecht was, schonken hun landerijen bij Nijkerk aan dezelfde man Gods (deze landerijen nu waren het begin van de uithof die men daar nog aantreft). Zelf leidde zij met haar man in het dorp dat Dokkum heet, een eerzaam bestaan totdat zij na lange ti

Tekst komt

Dagelijks reden vele duizenden auto’s langs Broeksterwâld, maar door de aanleg van de Centrale As is het inmiddels een stuk rustiger worden op de Haadwei. Maar hoe de toekomst ook zal worden, het is niet te vergelijken met de omstandigheden in de 19e eeuw en begin 20e eeuw. In vele publicaties worden de erbarmelijke omstandigheden beschreven met betrekking tot woonomstandigheden, scholing, hygiëne en arbeidsomstandigheden. Het geeft een beeld van armoe, grote gezinnen, spitketen en analfabetisme. Dit staat allemaal in schril contrast met de hedendaagse situatie. Het dorp he