Wout jr. en Katinka Zijlstra, broer en zus, zijn geboren aan de Folsgeasterleane en opgegroeid aan de Tsjaerddyk.

Als kinderen van Wout Zijlstra, de sterkste man van Nederland, wordt de sport hun met de paplepel ingegoten.  Ze worden lid van atletiekvereniging Horror in Sneek. Ze maken vele trainingsuren op de baan en behalen vele successen op het allerhoogste niveau in Nederland. Beiden blonken met name uit in het kogelstoten en discuswerpen. Wout had zich daarnaast toegelegd op de meerkamp.

Zowel Katinka als Wout kreeg last van blessureleed en ze hebben daarom het besluit gen

Bedrijvigheid op en om `e Syl - 1

Hiermee wordt het dorp Ouwe-Syl, Oudebildtzijl bedoeld, genoemd naar de Syl, de sluis van het dorp. Hier beschrijf ik het ontstaan van dit dorp meer in detail en ook de activiteiten van de Norbertijnse monniken van Mariëngaarde (vanaf de tweede helft 13e eeuw). Het dorp was al gauw van belang voor de ontwikkeling van het Billând met onder meer een haven en uithof als een voorpost voor de geestelijken van de abdij Mariëngaarde.

Wiel, Kolk, haven en schutsluis Oudebildtzijl

Ouwe-Syl is g

Bedrijvigheid Ouwe-Syl - 2

Omstreeks 1100 na Chr. wilde men volgens een godsdienstig Reveil de regel van Benedictus van functionalisme meer in praktijk brengen. Kloosterordes zouden ook meer de natuur moeten ontginnen. Zo werden de eerste kerken en kloosters overal in Europa in de 12e eeuw in de buurt van kustwater en rivieren neergezet. (bv. Zwin, IJzer en Middelsee) De Norbertijner monniken vestigden zich hier rondom de al verder opgebilde Middelsee in 1163 bij Hallum (klooster Mariëngaarde) en 1182 (later klooster Lidlum in 1254), in 1256 kwamen de monniken van

Ontstaansgeschiedenis van Ouwe-Syl (Oudebildtzijl) 

Verzakte kade Oudebildtzijl eind 2012 n Chr. (afb 1)      

Bij het dijkvak tussen de “Pyp” en de T-splitsing Oasterdyk/Fijfhústerdyk bij Oudebildtzijl vallen de volgende zaken op:

-  De percelen aan weerszijden van de Oasterdyk staan niet (meer) overal haaks op de dijk.

-  Ze lopen niet evenwijdig aan elkaar en de dijk heeft 3 knikken.

 In 2012 werd op Ouwe-Syl de nieuwe kade aangelegd aan de Kaaifaart, van Albadaweg, a

Korte Kronyk GERRIT ‘KLEINE’ KEIZER,

 Van biograaf Sytse Keizer. v. 06-08-2021

 Bronnen:         Jan vd Mast, schrijver De Kleine Keizer, 2012 en

                        Sytse Keizer, biograaf en familie - Ouwe-Syl

                         Jaco Berveling, wetenschapsjournalist

’t Sportterrainen Ouwe-Syl 1909-2019 (Foorlopig ok in `t Bildts)

In ’t jubileumboek fan de kaatsklup de Kolk (2009) skreef ik over ’t gebied achter `t kefee ’t Graauwe Paard, de Kolk. Froeger waar dut ’n diep water der’t seeskippen ôfmere konnen. Op ’t Sportterrain fan Ouwe-Syl, “de Kolk” worde kaatst fan 1909 ant 1959 en het feerder ok ’n rike geskidenis. Deuze begint bij de seegeul, de Ouwe Rijd, die’t ’t eerst te sien is op ‘n kaartrekonstruksy fan 1250  (Peter Vos). Dut waar dus feer foor 1505 d

Johannnes Paulus Spiering, getrouwd met Trijntje Harmens Dijkstra, komt rond 1825 vanuit IJlst als timmerman in ons dorp, op Tsjaerddyk 42, wonen. Het dorp heeft sinds het overlijden van Edgar Scheltes in 1783 geen timmerman meer gehad.

Folsgare is nog maar klein, er staan op dat moment slechts zes woningen in het dorp. Twee huizen zijn in bezit van de kerk, er is een arbeiderswoning, een timmerzaak en verder zijn er nog twee koemelkers.

De timmerzaak heeft te weinig ruimte en in 1836 bouwt Spiering een huis met timmerschuur op Tsjaerddyk 44. Het wordt met erfpacht gebouwd op een st

Geschiedenis van de lokatie en de bewoners

In april 1909 krijgt de afdeling Dronryp/Skingen toestemming voor het bouwen van een uitleenpunt, waar leden verpleegmateriaal konden lenen. Sinds 1956, toen de vereniging aan de Hearewei 30 een eigen kruisgebouw kreeg, opslagplek van materiaal voor het onderhoud van het kerkhof . Het is een van de weinige uitleenpunten uit begin 20e eeuw dat bewaard gebleven is. In 2021 werd het geheel gerestaureerd.

In 1875 wordt in Noord – Holland de eerste Kruisvereniging opgericht Op 15 oktober 1902 in Leeuwarden de Provinciale Friesche Vereeniging "Het Groene Kruis". Tien jaar is in vrijwel

Aan deze kant van It Hof, op huisnr. 28, hadden Jacob (zie foto) en zijn vrouw Anna Hooijsma een kruidenierswinkel, met aan de rechterzijde het woongedeelte. Hier deed het dorp de dagelijkse boodschappen (koffie, thee, meel, suiker, boter, stroop, bonen, erwten en snoep). Er werd van alles verkocht en er bestond in feite geen ‘nee’. Aan de gevel hing de brievenbus van het dorp. 

Jacob ging ’s morgens via een vaste route langs de boerderijen en huizen om de boodschappenboekjes op te halen. Eerst naar de ene kant van het dorp, dan naar huis

Naast de kerk in Folsgare staat een boerderij die de “pastorieboerderij “ wordt genoemd. Tijdens de kerstening van Fryslân, zo rond het jaar 750, werden er steeds meer kerken gesticht. Bij de stichting van de kerk hoorde een pastoriehoeve / boerderij. Dit was reeds in 819 bepaald in een handvest van Lodewijk de Vrome. Hij bepaalde dat bij elke te bouwen kerk een hoeve in vol bedrijf moest zijn gelegen, ten behoeve van het onderhoud van de pastoor. Het onderhoud van het pastoriegebouw in het algemeen, evenals van de kerk en toren, werd uit de kerkgoederen (patroo

De pastorie op huisnr. 26 behoorde toe aan de kerkelijk Hervormde Gemeente Goingarijp - Broek. De eerste steen van de nieuwe pastorie is gelegd in 1865 door predikant Petrus Holkema. Dit staat op het tableau naast de voordeur met de namen van de kerkvoogden erbij. Het oorspronkelijke oude gebouw had een puntdak.

In 1932 vertrok de laatste predikant uit Goingarijp - Broek naar Oppenhuizen en werd de woning verhuurd aan het gezin van weduwe De Vries. Daar woonde ook Rinze Visser als kostganger in. In de latere jaren woonden er meerdere families in dit huis. In de

Geboren te Amsterdam 5 mei 1916 – overleden te Auschwitz 19 november 1942

Betty is geboren in een Joods gezin. Vader was vermoedelijk een diamantslijper. Ze had drie broers. Betty was een vriendelijk meisje, dat van pianospelen hield. Betty was 23 jaar toen ze Wouter Glashouwer uit Woudsend leerde kennen. Wouter was in 1939 opgeroepen voor militaire dienst en gedetacheerd bij een regiment Huzaren in Amsterdam.

Wouter en Betty trouwden op 11 februari 1942 te Amsterdam. Ze gingen, met haar piano, inwonen bij de familie Glashouwer hier op de hoek. Het huis sta

Timmerman Johannes Paulus Spiering uit Folsgare bouwt rond 1842 een dubbele woning naast de winkel van Sjerp Piersma (Tsjaerddyk 36). De woningen zijn niet even groot, woning a) is een starterswoning en woning b) een ééngezinswoning. De bleek, het stalt, de regenwaterbak, het secreet en de asbak achter de woningen zijn voor gezamenlijk gebruik.

 Als de bouw in 1842 gereed is melden Murk Lykles Postma, boerenarbeider, en Stijntje ten Kate zich voor de ééngezinswoning.  Zij  zijn getrouwd 1838 getrouwd. Op 12 mei 1862 verhuizen ze naar Oosthem.

De horeca 

In de vorige eeuw was de horeca niet alleen op de toerist gericht maar ook op de dorpsbewoners. Je kon er biljarten en er werden vergaderingen gehouden. Het waren dan ook deels dorpscafés. 

Toen de brug in 1865 richting Balk werd aangelegd, kwamen er passanten door het dorp. Twee nieuwe logementen werden geopend om hen te gerieven: De Watersport en het Lange Huis. 

Het tweede logement stond aan De Dyk, waarvan de naam een verwijzing is naar de oprichter Siebren Annes de Lange. In 1874 werd Hooite Kraan de nieuwe eigenaar en blijft het logement to

Dit pittoreske huisje op huisnr. 17 stond tot de ruilverkaveling van 1970 aan de rand van de oude dorpskern. Hindrik Douwes de Groot (zie foto) woonde er. Hij had een `komelkerij` met 6 koeien op stal. De melk ging dagelijks per `molkpream` naar de zuivelfabriek in Akmaryp. In de zomer haalde Hindrik het grasvoer van het `pôltsje`, het weiland achter zijn huis aan de overkant van de Lijkvaart. Hooi voor de winter werd gehaald van een gehuurd land op `de Lytse Griene` (klein eiland in het Sneekermeer) en opgeslagen als een grote hooibult op het erf.

De mes

Op huisnr. 13 woonden Jan en Gepke van der Schouw, nadat ze eerst een tijdje op hun skûtsje hadden gewoond. Op de foto zie je zijn moeder Akke van der Schouw-Hoekstra. Jan was skûtsjeschipper en zat in de mest- en turfhandel.

De vruchtbare koeienmest werd vroeger vanuit Friesland via het IJsselmeer naar de bollenvelden in Noord-Holland gebracht. Van oorsprong was huisnr. 13 een boerderij met stallen, schuur en deel. Het naastgelegen huis (nu huisnr. 11) was de woning  van de boerderij. Later i

Op deze plek zijn in 1933 Albert en zijn vrouw Foukje Brink een bakkerij annex winkel begonnen. Op huisnr. 11 staat inmiddels een andere woning. “Altijd die heerlijke geur, vooral als er suikerbrood werd gebakken", herinnert een buurvrouw zich. Doordeweeks werden de bestellingen voor `bûtenùt` aan huis gebracht door zoon Hyltje. De inwoners in het `doarp` moesten het brood zelf halen, maar kregen dan wel als beloning een stuk `koarstekoeke` mee. Dit was een soort kruidkoek, waar de bakker de kanten van afsneed om weg te geven aan de klanten.

De huisnrs. 7 en 9 zien er nu heel anders uit dan op de foto. Op deze plek stonden namelijk tot 1966 drie huisjes onder één dak, de zgn. Diakoniehuizen, toebehorende aan de kerk. Links woonde Jan Boelens en zijn gezin. Hij was boerenknecht en getrouwd met Geertje. In het midden woonden Hendrik en Anna Bakker met hun gezin. Hendrik was handelaar in lompen, metalen, varkens en konijnen en ook schapenscheerder. Zijn vrouw Anna was vroedvrouw/baakster (`poppefangster`) en heeft vele jonge spruiten uit het dorp op de wereld geholpen.

Rechts woonde

Het schoolhuis (huisnr. 12) en de school (huisnr. 14) stonden vroeger onder één dak, maar nu zijn het twee aparte gebouwen. De school genaamd ‘t Slûske is inmiddels het derde schoolgebouw in de geschiedenis van Goingarijp. Het is hoogstwaarschijnlijk ook het laatste in deze functie. Als gevolg van het teruggelopen leerlingenaantal is het gebouw helaas gesloten. Een lot dat veel scholen in de Friese dorpen beschoren is.

Het huidige gebouw staat ongeveer op dezelfde plek als de twee vorige afgebroken scholen. Er

In een agrarische omgeving viel altijd wel wat te repareren of te bouwen. Wat kapot was werd niet weggegooid of afgebroken, maar hersteld. Zo ging dat en als de portemonnee het toeliet, maakten de bewoners gebruik van Timmerbedrijf Riemersma. Op huisnr. 16 staat nog steeds de woning. De werkplaats en de winkel waren erachter, tot het bedrijf in 1980 werd beëindigd. Grootvader Sjoerd is het bedrijf begonnen en zijn zonen Ids en Lieuwe hebben in 1937 het stokje overgenomen. Zij werden bijgestaan door een aantal knechten. Begin 1970 ontdekten de eerste watersport

Het kerkje dateert uit 1770 en staat op de plek van een vorige kerk uit de Middeleeuwse tijd. Het eenvoudige kerkje is relatief jong (ongeveer 250 jaar) vergeleken met veel andere hervormde kerken in Fryslân. De kerk van Goingarijp valt onder de Stichting Alde Fryske Tsjerken. Waarom in 1770 het oudere kerkgebouw werd vervangen, is niet bekend. Op een tekening, gemaakt in 1723 door Stellingwerf, ziet het kerkje er niet bouwvallig uit. De Hervormde Gemeente van Goingarijp vormde samen met het drie kilometer verderop gelegen dorp Broek een gecombineerde kerkelijke gemeente. De dorpen de

De pont over de Lijkvaart voert naar de jachthaven en naar de nieuwe Slachtedyk. De haven was vroeger grasland voor het vee en het hooi en hoorde bij de boerderij. Later was het in eigendom van Siebe van der Leij (boerenleenbank directeur te Akmarijp). De overtocht ging toen met de praam. In 1963 is het stuk land uitgebaggerd en nu is het een haven voor motor- en zeiljachten.

De veerpont werd tot ongeveer 1995 nog in Heeg gebruikt en is door de verplaatsing van de havenmond aldaar uit de vaart genomen. Daarna is hij over water naar Goingarijp gesleept en opgeknapt. De pont gaat vooruit

Bij het sluisje van Goingarijp wacht een prachtig panorama: de Goingarijpster Poelen en verderop de Lytse en de Greate Griene (het kleine en het grote groenland). En dáárachter ligt het Sneekermeer. De sluis is een onderdeel van de Nieuwe Slachtedijk, die stamt uit 1882. Voor die tijd liepen de landerijen regelmatig onder water. Tijdens het 100-jarige bestaan - in 1982 - werd de sluis vernieuwd en tegelijkertijd verbreed. 

Het merengebied is ontstaan in de middeleeuwen, deels als gevolg van de ontginning van het veen, een proces dat eeuwen heeft geduurd. In een deel v

 In 1870 is er een tekort aan bouwgrond in Folsgare. Timmerman Pieter Willems Twijnstra dient daarom een verzoek in bij de kerkvoogden om naast de Tempel, in de boomgaard van de pastorie boerderij, een huis te mogen bouwen.

Het verzoek wordt toegestaan met een erfpacht van veertig cent per jaar. Het huis krijgt, evenals de Tempel, recht van overpad langs de oostzijde van de nieuwe smederij naar het stalt aan de Tjaardvaart.  

In 1871 is het huis, met kadaster nr. 632, naast de Tempel klaar. Gerrit Willems Twijnstra, broer van timmerman Twijnstra en weduwnaar, wordt me

In 1859 wordt door de kerkvoogdij de bouw van het nieuwe kerkhuis aan de Tsjaerddyk opgedragen aan timmerman Pieter Willems Twijnstra uit het dorp. Het huis komt  tussen de winkels van Epeus Couperus en Sjirk Annes Cnossen te staan. Eind 1859,  als het huis is opgeleverd, stuurt Pieter Willems de rekening naar de kerkvoogdij met een bedrag van fl 555,56. De rekening wordt betaald met de opbrengst van een partij terpaarde.

Het nieuwe huis is een stuk kleiner dan het kerkhuis aan de noordzijde van de Tsjaerddyk. Dit blijkt ook uit de huurprijs. Die van het kerkhuis noord is in 1

Vensters- Dorpscanon St.-Annaparochie nag in 'e maak

Age Jans de Vries uit Joure is in 1836 bij timmerman Johannes Paulus Spiering in dienst als timmerknecht in de nieuwe timmerzaak op Tsjaerddyk 44. Hij krijgt verkering met Baukjen Ades Jorwerda, die dienstmeid is in het dorp.

“It is mienens” en ze trouwen in 1837 in Folsgare waar ze ook gaan wonen. Hun tweede kind Aede wordt op 29 juni 1842 geboren. Aede wordt door zijn vader opgeleid om net als hem timmerknecht te worden. Aede groeit voorspoedig op en leert lezen en schrijven op de nieuwe school.

In 1852 verhuist het gezin naar Oosthem. Als Aede 18 jaar oud is overlijdt

Na de 2e W.O, bestaat Folsgare nog steeds uit één straat, de Tsjaerddyk, die soms ook de Buorren wordt genoemd. Aan deze straat staan de kerk, de school, de pastorieboerderij en zestien, meest oudere, woningen. Het dorp heeft echter behoefte aan nieuwe woningen want huurwoningen zijn er bijna niet meer. De Tempel is afgebroken en de woningen aan het Streekje zijn oud. Van de twee huurwoningen van de kerk is het huis aan de noordzijde verkocht en het huis aan de zuidzijde van de Tsjaerddyk is oud en erg klein.

Dorpsbelang is er druk mee om nieuwbouw te realiseren. In 1948 i

De kerk van Folsgare bezat al eeuwenlang een ‘reidpôltsje’ (stukje grond, begroeid en omgeven door riet), kadastraal nrs. 740 en 741, aan de Tsjaerddyk. Hoe de kerk het in bezit heeft gekregen, is niet bekend. Waarschijnlijk is het al voor de reformatie in 1580 aan de kerk geschonken.

In die tijd was het niet ongewoon om een stuk land te schenken aan de kerk. In ruil daarvoor werd er voor het zielenheil van de overledene gebeden. Volgens het kerkarchief wordt het ‘pôltsje’ al sinds 1685 jaarlijks voor een schappelijke prijs verhuurd.

Ec

Karren getrokken door honden.

Karren waren honderd jaar geleden een heel normaal straatbeeld. Om het vaak treurige lot van deze honden te verbeteren trad op 1 september 1911 de Trekhondenwet in werking. Het voorzichtige begin van een andere kijk op honden. De eerste meldingen van hondenkarren stammen al vanaf het begin van de 17e eeuw. Ze worden pas echt veel gebruikt in de 19e en 20e eeuw. In allerlei beroepen waar een last te vervoeren is, zijn honden in gebruik: postbezorgers, marskramers, eierhandelaren, krantenbezorgers, melkboeren, noem maar op. Sommige honden schijnen zelfs treks

De pastorie van Folsgare heeft op het ‘pôltsje’ tegenover de kerk gestaan, een stukje land van vier pondemaat zoals beschreven staat in het Charterboek van 1543. De pastorie boerderij met 55 pondemaat wordt door de pastoor verhuurd en met de pachten die de boeren aan hem betalen, kan hij in zijn levensonderhoud voorzien. 

Op 31 maart 1580 wordt door de Staten van Friesland de openbare uitoefening van de katholieke godsdienst verboden. (Reformatie). De inwoners van Folsgare staan, om zo te zeggen, op als katholiek en gaan als protestant weer naar bed. 

De

Situatie rond 1900

De Tjaardvaart, die ook wel Tjaarddijkstervaart wordt  genoemd, begint in het Morrawieltje net onder Vijfhuis en komt dan in ’t Hart uit. ’t Hart bestaat in die tijd uit drie boerderijen en twee huizen. De naam komt van het huis waar in de muur hartjes waren gemetseld en men een slokje kon krijgen.

Vanaf ‘t Hart loopt de vaart langs de Tsjaerddyk naar het centrum van Folsgare.  

Het was niet de meest snelle wijze om in Folsgare te komen, want vanaf ’t Hart lag de vaart vol met zetten* van de boeren die hun land in het Marl&aci

Het eerste dat in het kerkarchief over dit kerkhuis staat, is een betaling in 1816 aan Sikke Willems Goenga, timmerman uit Nijland, voor “de kerkhuizinge”. Wanneer het kerkhuis precies is gebouwd, is onbekend, maar waarschijnlijk zal dat na 1800 zijn. De eerste huurders die in het kerkarchief worden genoemd,  zijn Niklaas (Klaas) Feddes Breeuwsma en zijn vrouw Pyttje Sytses Ypma (getrouwd in 1830). In 1833 verhuizen ze en komt Jouke Rintjes Boschma, getrouwd met Jetske Klazes Bosma, in het kerkhuis. Zij blijven er een jaartje wonen. Het huis is de jaren daarna een komen en

Vanuit het dorp kom je, links aan houdend, aan het eind van de Folsgeasterleane bij no. 15. De landweg werd  ook wel “Reade leane” genoemd. Het is een plek waar een oude gracht, omzoomd door bomen, aangeeft dat hier vroeger mensen hebben gewoond. De slopers hebben goed werk geleverd. Er is geen spoor meer terug te vinden van de Abma boerderij die hier heeft gestaan en die ruim 130 jaar in het bezit van de familie is geweest.  

Catharina Tichelaar uit Sneek was tot haar overlijden in 1844 eigenaresse van deze boerderij. Jessina Feickens, één van de doc

Vanuit Folsgare liep een eeuwenoud voetpad via Bons naar de Hemdyk waarvan het eerste stuk dat bij het dorp hoorde tot net voorbij Carpe Diem, in 1511 de Kerkwech wordt genoemd.  Aan de Kerkwech stonden toen zes boerderijen waarvan er vandaag de dag nog één over is. Drie zijn door brand verloren gegaan ( Strûpenkeal, Folsgeasterleane 2, boerderij van Breeuwsma) en twee zijn afgebroken ( Folsgeasterleane 15 en een boerderij die vlakbij Folsgeasterleane 4 stond). Het renteniershuis dat later is gebouwd bij de boerderij van de eerste Abma’s  ( Fol

De Tweede  Wereldoorlog is in Folsgeare relatief rustig verlopen.  De oorlogsjaren hebben echter wel  degelijk hun sporen achtergelaten, al is er niet veel over bekend. In dit venster zijn diverse wetenswaardigheden bij elkaar gebracht.

Het eerste dat bekend is, dateert al van voor het uitbreken van de oorlog.

Bij het verbouwen van de tweede school van Folsgeare komt een tekst tevoorschijn die op 13 september 1938 op een wand is geschreven. Hierin beschrijft timmerman Thomas Stallinga ( Tsjaerddyk 22) zijn bezorgdheid over het uitbreken van een nieuwe oorlo

Douwe Lucas Elsinga (uit Marsum) is schoenmaker in Folsgare. In 1846 trouwt hij met Jeltje Pieters Bergsma. Zij is weduwe van Bokke Pieters Nettinga, Van hem leerde zij het vak van schoenmaker. Daarnaast was ze naaister. Jeltje heeft twee kleine dochtertjes, samen krijgen Douwe Lucas en Jeltje nog zes kinderen. Het gezin woont sinds 1850 in de Tempel.

Jeltje Pieters overlijdt in 1860 en Douwe Lucas Elsinga hertrouwt in 1863 met Tjitske Elzer. Zij is weduwe van Jurjen Sweering en neemt haar jongste kinderen, Maaike en Hendrik, mee. Samen krijgen Douwe en Tjitske nog een zoontj

In Folsgare is geen timmerman en uit de kerkboeken valt op te maken dat vanaf  1697 Broer Pybes, meester timmerman uit IJlst,  regelmatig  reparaties aan de kerk en toren verricht tot 1715. Vanaf 1725 verricht Schelte Edgers zo nu en dan het timmerwerk.

In 1739 woont Schelte Edgers in Tjalhuizum en is hij de vaste timmerman voor de kerk van Folsgare tot 1752. Zijn zoon Edger Scheltes gaat, als hij oud genoeg is, met zijn vader mee op pad om zijn vader te helpen en het vak te leren. In Folsgare leert hij Ymkjen Freerks kennen. Ze trouwen in 1751 en gaan aan de T

Op 22 mei 1870 trouwt Sybe Cornelis zijn dochter Trijntje met smidsknecht Lourens Lutgendorff uit Sneek. Sybe wil dat het jonge stel na hun huwelijk een goede start kan maken. Hij heeft daarom een overeenkomst gesloten met timmerman Pieter Willems Twijnstra uit Folsgare. Pieter Willems bouwt aan de Tsjaerddyk een smederij en Lourens Lutgendorff zal het pand voor tenminste vijf jaar huren, voor een bedrag van fl 169, - per jaar. Sybe Corenelis Nijdam staat , als eigenaar van een scheepswerf in Sneek, voor het jonge stel  garant.

Lourens en Trijntje vestigen zic

Jelle Uiltjes Hoekstra, boerenknecht, en Ytje Annes van der Werf, dienstmeid, wonen en werken allebei in Folsgare.  Jelle en Ytje kopen na hun huwelijk op 25 mei 1824 het westelijk stuk van de moestuin van Jelle Uiltjes zijn broer Hendrik Uiltjes.

Hendrik zijn vrouw Pietje Baukes heeft deze moestuin ( en een koemelkerij)  verkregen uit de erfenis van Schelte Edgers, bij wie zij huishoudster was.

Jelle en Ytje laten er een kruidenierswinkel met woning neerzetten.

Folsgare breidt uit van vier naar vijf woningen en aan de Tjaardvaart zijn  nu een slagerij, een kruide

Terpentijd   500v Chr.-1200 (terpen; afgravingen ; De Hege Wier)

Toen Friesland nog niet door dijken tegen de zee werd beschermd, woonden de mensen in het noorden van ons gewest op de onbeschermde kwelders. Deze situatie bestond reeds enkele eeuwen voor het begin van onze jaartelling.

De zeespiegel lag toen echter veel lager dan nu zodat het toch betrekkelijk veilig wonen was. Later, toen het zeewater langzamerhand hoger kwam, werd het leven op de kwelders minder veilig.

De bewoners waren hierdoor genoodzaakt woonhoogten of terpen op te werpen, meestal op de plaats waa

Deze boerderij stond vroeger op deze plaats . Dit is op de hoek van de Dyksterbuorrenen de Berltsumerdyk .De bewoner was IJtzen Kuipers , geboren 9 april 1883. Hij was landbouwer en woonde er in ieder geval al in 1910 tot en met 1930. Toen is de boerderij afgebroken en is Dyksterbuorren 15 gebouwd door D.Boersma uit Vrouwenparochie.

  Gemeentehuis

Tot 1842 was een deel van het Grietenijhûs van Menaldumadeel gevestigd in "Unia State" bij Marssum en werd gebruikt als trouwlocatie. Daarna is het nieuw gebouwde Grietenijhûs in Menaam in gebruik genomen. Er werd dus ingeschreven in Marssum van geboorte en huwelijk. Thuis trouwen was nog steeds mogelijk, maar je had 6 getuigen nodig, dat was duurder en werd ook alleen gedaan door de adel en andere belangrijke mensen, of in geval van ziekte of invaliditeit. 

Het indrukwekkende Grietenijhuis is ontworpen door de in Friesland

Jan Jacobs Meyer wordt in 1819 geboren in Sneek als zoon van broodbakker Jacob Meyer en Attje Kraak. Hij leert het broodbakkersvak van zijn vader. In 1841 trouwt Jan met Hylkjen Molenaar en wordt dan bakkersknecht. Hun zoon Jan Jans Meyer wordt in 1849 geboren en wordt later bakkersknecht bij zijn vader.

Jan Jans trouwt in 1875 met Aafke Boersma. Na hun huwelijk wordt hij koopman in Oppenhuizen. Zodoende komt hij in de dorpen rond Sneek en hoort hij van Hessel Rintjes Boschma, boer aan de Tsjaerddyk (31), dat deze in het dorp de voormalige slagerij van Willem Sjerps Twijnstra he

Tekening van Gralda State uit 1722 door J Stellingwerf. Wanneer de State gebouwd werd is niet bekend.

 Op de tekening is een huis te zien van twee bouwlagen met kruiskozijnen en luiken voor de onderzijden van de ramen. Een nogal 15e/16e eeuws beeld. Ook de naam doet denken aan hoge ouderdom. De bekende eigenaren/bewoners dragen allemaal andere (familie) namen. Mogelijk is de naam ontleend aan de oudste voornaam Grealt zoals de naam van de naburige Orxma State aan de oudfriese jongensnaam Orck ontleend lijkt te zijn.

Hoe dan ook, in 1580 is het huis in bezit van Tjepcke Ger

Gerben Willem Abma is op 12 july 1942 geboren in Folsgare. Hij is de jongste uit een gezin van tien kinderen. Zijn vader was een boer die theologische boeken las en de Bijbel letterlijk nam. Ze woonden op, zo deze nu nog in Folsgare wordt genoemd, de Abma’s pleats (boerderij). Deze boerderij is ruim 130 jaar in het bezit van de Abma familie geweest.

Willem Abma zijn vader Jelle Ruurds en moeder Doutsje Tjitzes Bouma kwamen op de boerderij in 1929, nadat ze eerst een bedrijf in Nijland hadden. Jelle en Doutsje reden met twee kinderen ( Hessy en Tsjitse)  op de wagen

Op de zijkant van de gevel, boven het winkelraam, hangen twee borden waarop reclame wordt gemaakt voor “Van Nelle Koffie en Thee”. Eronder staan Anne Sjirks en zijn zoontje Sjirk Annes

In 1841 bouwt timmerman Johannes Paulus Spiering in Folsgare tegenover het kerkhuis een winkel met daar achter een woning. Hij heeft het perceel gekocht van Roel Uiltjes die ernaast woont en hoopt later een koper voor het pand te vinden. Als het pand klaar is, huren Kornelis Sjerps Piersma en zijn vrouw Hjebbeltje Sjoerds Sjaarda de winkel. Kornelis werkt als arbeider en zijn vrouw

Pietje Hilbrands Boschma woont vanaf haar geboorte in 1833 in Folsgare maar verhuist in 1872 naar Oosthem. Ze voelt zich daar niet thuis en wil terug naar Folsgare. In 1876 koopt ze van haar jongste broer Jouke Hilbrands Boschma een stukje onbebouwde grond aan de Tsjaerddyk met kadaster no 739.( later Tsjaerddyk 32)  Hierop laat ze een huis bouwen waar ze gaat wonen in een omgeving waar ze is opgegroeid en de mensen kent.

Pietje Hilbrands trouwt in 1880 met Jan van Netten en het huis aan de Tsjaerddyk komt in de verkoop. Rinke Douwes Reitsma koopt het huis voor zijn schoonmoeder Yk

Al eeuwen is de school het middelpunt in het dorp. In het kerkarchief kunnen we lezen dat in 1685 een gedeelte van de pastorie is verbouwd tot klaslokaal en dat Douwe Douwes een parttime baan als onderwijzer had.

In 1806 wordt de schoolwet ingevoerd. In deze wet is geregeld dat uitsluitend het openbaar onderwijs wordt gesubsidieerd. In Folsgare bestaat de wens om een school te stichten, maar pas in 1834 komen de kerkvoogden bijeen om te praten over de vraag waar deze openbare school moet komen te staan. Na een langdurige bijeenkomst besluiten ze dat de beste plek voor een sch

In Folsgare is al jarenlang een discussie gaande om een plek te zoeken waar de dorpsbewoners bij elkaar kunnen komen. Hiervoor wordt in 1974 een gebouw van de kerkvoogdij gekocht. Het pand stamt uit 1843 en heeft jarenlang dienst gedaan als school en onderwijzerswoning. Het gebouw is ook nog een aantal jaren als kleuterschool in gebruik geweest. De kerkvoogdij  verkoopt het gebouw onder drie voorwaarden:

- Koopsom was 5000 gulden

- Het gebruik als dorpshuis moest rustig en vredig zijn

- De kerkvoogdij moest toestemming geven bij elke verandering.

Onder leidin

Per 1 januari 1886 wordt de openbare school in Folsgare door de gemeente opgeheven. Dit bericht komt niet als donderslag bij heldere hemel, want de ouders hebben aangegeven dat ze christelijk onderwijs voor hun kinderen willen. Hiertoe was al een commissie opgericht tot bevordering van christelijk onderwijs te Folsgare. Wanneer de statuten op 7 maart 1886 bij koninklijk besluit worden goed gekeurd,  is de vereniging een feit. In september 1886 komt het bestuur weer samen.. De voorzitter Ds. E. C. Gravenmeijer opent de vergadering met gebed. Op de agenda staat als voornaamste punt: de b

In 1855 is Willem Sjerps Twijnstra 63 jaar oud en 25 jaar slager in Folsgare. Hij is getrouwd met Japke Pieters Boomsma en hun kinderen hebben bijna allemaal het ouderlijk’huis verlaten. Het wordt tijd voor iets anders.

Ze laten op het eind van de Tsjaerddyk, naast de slagerij op hun eigen erf, een koemelkerij bouwen met ruimte voor vier beesten. Willem Sjerps kan het nu wat rustiger aan doen maar heeft toch nog iets om handen.

Geertje, de jongste dochter, blijft bij hen wonen en wordt mantelzorgster.

Het wordt een woonhuis met een voor- en achterkamer, een zold

Smid Hein Heinsius en zijn vrouw Durkje Boersma hebben het plan opgevat om voor hun dochter Sytske en hun schoonzoon Feike Damstra (zoon van Klaas Damstra en Klaaske de Boer) een koemelkerij te laten bouwen. Hein Heinsius wil daarvoor het stukje kerkland te kopen aan de Tsjaerddyk, aan het eind van het dorp. Na overleg met de kerkvoogden kan hij het land kopen met een erfpacht voor onbepaalde tijd van 7 gulden per jaar.

In 1905 heeft de gemeente nieuwe regels voor het bouwen en verbouwen ingevoerd. Hein Heinsius is de eerste uit Folsgare die in maart 1905 een bouwaanvraag moet indienen

Gerben Abma is geboren op 29-03-1932 in Folsgeare waar zijn vader boer was. Op deze boerderij aan de Folsgeasterleaene hebben dan al generaties lang Abma’s geboerd. 

Gerben was de zesde in een rij van totaal tien kinderen en groeide op in een kerkelijk rechtzinnig milieu.

Na de middelbare school, HBS-B, behaalde hij het staatsexamen gymnasium A. Daarna studeerde hij theologie aan de universiteit van Amsterdam. Na het kandidaatsexamen veranderde hij van studierichting en ging verder met geschiedenis, waarin hij afstudeerde. Daarnaast heeft hij als bijvak Friese

Wout Zijlstra wordt geboren op 4 Augustus  1964 te Wolsum. Hij is het jongste kind van Watte Zijlstra, zoon van slager Hantsje Zijlstra en Minke Zijlstra uit Wolsum en Idske Posthuma, de dochter van slager Douwe Posthuma en Aagje de Boer uit Folsgare (Tsjaerddyk 42). Boven Wout zijn twee broers en twee zusters.

Vader Watte Zijlstra werkt de eerste jaren van zijn huwelijk als veekoopman in Wolsum. In 1968 koopt hij een slagerij in IJlst en rond 1975 een boerderij aan de Tsjaerddyk (nr 27), waar later het succes voor Wout zal beginnen.

Voor hij met zijn gezin naar Folsgare komt,

De dijk is aangelegd rond de 12e eeuw en liep vanaf Folsgare naar Vijfhuis, waar de dijk weer aansloot op de oude Middelzeedijk. De dijk is niet echt een zeedijk geweest, maar is een oude binnendijk. Het laatste deel van de dijk is verdwenen, maar tot Oosterburen is de dijk bewaard gebleven. Dit komt vast omdat de kerk van Folsgare eigenaar is van de dijk. De oudst bekende naam van de dijk is Myoldick, Mijeldick uit het register van aanbreng van 1511.

Register van de(n) Aanbreng of Staat van Aanbreng was een inventarisatie van alle belastingplichtige huizen en grond met de na

Tijdens de vorming van de zuidzijde van de kwelder ( Nieuwlander polder) werd er door de Middelzee een brede strook klei afgezet. De Tsjerdyk, nu Tsjaerddyk, werd aangelegd tussen 1000-1200 als grens en waterkering van diezelfde Middelzee.

Op één stukje bleef de strook echter vrij smal, dat is de reden dat de boerderij waar dit venster over gaat, langsscheeps aan de weg werd gebouwd.

Sybren Haites Schukken, de oudste zoon van Haite Gerrits en Sybrig Tjeerds uit Jirnsum, ( Haite Gerrits nam in 1811 de naam Schukken aan)  trouwt op 12 juni 1811 met Willemke Luitjes

De kerk in Folsgare is genoemd naar de heilige Laurentius. Deze heilige was diaken bij paus Sixtus II en had de zorg  over  de vondelingen, armen en wezen. Kerken die genoemd zijn naar deze heilige, hebben vaak een hoge ouderdom.

De paus werd op 6 augustus van het jaar 258 gevangengenomen en onthoofd. Laurentius kon eerst nog ontkomen. Hij nam al het geld mee en verdeelde dat onder de armen. Kort daarna werd ook hij gepakt. Omdat de Romeins keizer Valerianus geldgebrek had, werd Laurentius uitgehoord. Toen bleek dat hij al het pauselijke geld had weggegeven, werd de

De monniken van het klooster Thabor bij Tirns en het Oldeklooster (Bloemkamp) bij Hartwerd hebben een bijdrage geleverd tot de aanleg van de dijken in de oude Middelzee. Deze dijken zijn nog steeds nadrukkelijk in het landschap aanwezig. De drie pijlers zijn symbolisch voor de Jongedyk, de Tsjaerddyk en de Mieddyk. De plaat in de vorm van een plompblad stelt de strook land voor waarop Folsgare als terpdorp is ontstaan.

Ontwerp en uitvoering: Annet Haring, Ureterp. In opdracht van de Culturele Raad van de voormalige gemeente Wymbritseradeel 1995.

Mensen die op de fiets of met de auto van Ysbrechtum naar Nylân rijden, passeren een opvallend monument. Een monument waarbij voor iedereen niet direct duidelijk zal zijn wat betekenis en oorsprong is. Als je de moeite neemt om het beter te bekijken zie je een ijzeren sculptuur van een trotse haan op een hoge stenen sokkel. De plaquette op het monument maakt duidelijk dat het om een monument voor de gevallenen tijdens de Tweede Wereldoorlog gaat. Ook in Wymbritseradeel heeft de oorlog veel slachtoffers gemaakt. Daarom vond men dat er een gedenkteken moest komen. In 1946 wor

Als het Ekersein eind tachtiger jaren van de vorige eeuw is volgebouwd, wordt er een perceel aan de zuidzijde van Folsgare aangewezen voor nieuwbouw.

Dit perceel draagt al eeuwen lang de naam: “ de Baetwe “.

Het wordt al genoemd in 1511 in het Register van aanbreng onder : Folsgara

Lolla Teakaz. Meijer : viir ponden hoijland, leggende an die suderside die pastoers huijs , genoempt :  die Baetwe  ende hoert toe die Pastoer. Het pastoers huijs staat op de terp ‘het Tsjerkepôltsje’ en wordt in 1755 afgebroken en niet herbouwd.

Vroeger stonden er in het gebied ten oosten van Folsgare tot aan Sneek veel boerderijen die door voetpaden met elkaar verbonden waren. Omdat deze voetpaden een groot gedeelte van het jaar onbegaanbaar waren, ging het vervoer over water. De meeste boerderijen zijn verdwenen en het gebied is grotendeels bedrijventerrein geworden. Er zijn nieuwe wegen aangelegd en in plaats van paarden en karren suizen er nu dagelijks duizenden auto’s over de aangrenzende snelweg.

Maar nog niet alles is verdwenen. Eenzaam staat er nog één boerderij als een herinnering aan vro

Op 25 december 1778 wordt in Hidaard Ruurd Freerks geboren, het negende kind van Freerk Murks Abma en Gerritje Roelofs. Ruurd Freerks  leert onder het toeziend oog van zijn oudere broers en zussen het boerenbedrijf thuis op de boerderij. Hij ontwikkelt zich tot een goede boer en heeft oog voor de samenleving. Aangezien hij het negende kind is, is de kans vrij klein dat hij boer zal worden op de ouderlijke pleats.

Echter, Ruurd Freerks leert  Hiltje Klazes Wiersma. ( geb. 26 februari 1781) uit Folsgare  kennen. Haar ouders  Claes Harmens en Baukje Teades wo

Het is zomer 1696 en op de eerste boerderij aan de Kerckweg (Folsgeasterleane), onder een stralend zonnetje, wapperen twee grote vlaggen ten teken dat het feest is. Fettie Hayes Sinnema trouwt vandaag met Jentie Oeges Breeuwsma uit Sijbrandaburen. Vader Haye Lous Sinnema heeft een beste koe verkocht om er een groot feest van te kunnen maken.

Na de trouwdienst is het feest en Haye Lous zit tevreden om zich heen te kijken. Hij weet dat er vanaf morgen een nieuwe baas op de boerderij is en dat het een Breeuwsma boerderij zal worden. Hij heeft geen zoon en de oudste dochters zijn al getrouw

Doelstelling Documentatie Menaam

* Geschiedenis van het dorp Menaam in de ruimste zin van het woord in kaart brengen door foto`s; documenten; films; krantenknipsels en boeken te verzamelen.

* Zoveel mogelijk van bovenstaande te digitaliseren zodat het voor de toekomst bewaard blijft.

* Open dagen te organiseren om bovenstaande tentoon te stellen

* Dorpswandelingen langs historische plekjes organiseren, al of niet op verzoek van derden.

* Vraagbaak zijn voor bv jubilerende verenigingen.

INFO :

Piet en Tjeerdtje Boerrigter

Tel. 0613660120 of 

Anne Baar

Voorin de kerk van Folsgare staan, in twee mooie houten kistjes, de grafstenen van Hoyte Wybes Foekema (1583-1661) en twee van zijn kinderen: Ulbe Hoytes (1611-1618) en Wybe Hoytes (1619-1641).

De stenen zijn in 2002 teruggevonden tijdens de aanleg van de centrale verwarming in de kerk door Harmen Foekema uit Wergea, een regelrechte afstammeling van Hoyte Wybes Foekema.

Het  is al eeuwen geleden dat deze familie in Folsgare woonde en een belangrijke rol speelde in de gemeenschap in en rond het dorp.

De oudste gegevens over deze familie komen uit het register van

Rypster Merke

De kermis in Dronryp is door belangenorganisatie Bovak verkozen tot beste van Nederland. De Rypster kermis kreeg 2019 de onderscheiding in de catogrie 'tot 25 attracties'. De kermis wordt ieder jaar opgezet tijdens de Rypster Merke, georganiseerd door kaatsvereniging Sjirk de Wal .

De Bovak is de nationale bond van kermisbedrijfhouders.De ‘Rypster Merke’ of ‘Kermis van Dronrijp’ is de grootste dorpskermis van Noord-Nederland naar aantal bezoekers en vindt jaarlijks plaats in mei of juni. De kermis duurt normaal gesproken drie dagen. Het centrum

Dat er vroeger in de Dokkumer Wâlden e.o. grote armoede heerste is al jarenlang een gegeven. De leefomstandigheden waren bar en boos. Armoedige woningen, (lees krotten) en grote gezinnen waren in die tijd heel normaal, doch om de dagelijkse kost te verdienen niet. Zo ook in Broeksterwoude. In bovengenoemd jaar ging een commissielid, benoemd uit en door de leden der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, afdeling Dantumadeel, t.w. de Weleerwaarde Heer P. van Kleffens, Hervormd predikant te Akkerwoude een “slach troch De Broek”. Zijn bevindingen heeft hij aan het papier

Sint Salvius. Sinds 1879 draagt de kerk van Dronryp de bijnaam ‘d Alde Wite. Kerk en toren werden toen voorzien van okergeel geverfde blokpleister van portlandcement. In 1956 werd die van de toren weer verwijderd., maar de bijnaam ‘d Alde Wite bleef. Voor 1879 heette de kerk Sint Salvius naar een vrij onbekende Frankische heilige die begin 7e eeuw bisschop van Amiens was. Ook andere Friese kerken dragen de namen van Frankische heiligen zoals bijvoorbeeld Sint Martinus. Begrijpelijk, aangezien het de Franken waren die Friesland het Christendom brachten. De eerste sporen van een s

Dronrijp is een van de langstbewoonde plekken van Friesland. De bewoning gaat terug naar jaren voor de start van de christelijke jaartelling, waarbij de bewoning mogelijk alleen heel kort onderbroken onbewoond geweest is. Net ten zuiden van Dronrijp, in Hatsum aan de Longbuouren, is oude dobbe. Dit is een minstens 2000 jaar oude drenkplaats in de terp Lange Buren waar water werd opgevangen. Het is ook de grootste die tot dan toe was gevonden in Noord-Nederland.

Het dorp Dronrijp zelf ontwikkelde zich in de Middeleeuwen. In de 13e eeuw werd het vermeld als Dennigrip (in een vervalst docu

Stinzen rondom Menaldum

Wuytze state

 Deze stins stond er in elk geval al rond 1470.

Onder de ontvangers van "heerschap renten" onder Menaldum komt in 1511 Sibbel Epes voor. Waarschijnlijk is ze te identificeren met Sibbel Dyadr van Wuytza, die in de jaren voor 1504 een relatie had met de Saksische stadhouder van Friesland Wilhelm Truchsess von Waldburg. Na zijn terugkeer naar Duitsland bleef hij met haar corresponderen; hij bekommerde zich ook om de opvoeding van hun twee kinderen.

In 1528 droeg Sibbel en haar zoon Christoffel Wuytza ov

Molens die in en rondom Menaldum staan en hebben gestaan. 

Steenfabriek ‘Oorbyt’.

Op de plek de boerderij van de familie De Boer, Tichelwurk 15, stond ooit de state Oorbyt of Oorbiet. Het is onbekend wanneer deze state precies gebouwd is. In ieder geval voor 1640 want dan komen we de eerste officiële vermelding van dit huis tegen. Om dat huis te kunnen laten bouwen, moeten de eerste bewoners daar hard voor hebben gewerkt, want ‘Oorbyt’ betekent gewoon: arbeid. De 18e eeuw in het huis aangebrachte gevelsteen komt met een heel andere verklaring. Daarop een bootje met daarin twee vechtende jonge mannen, aan de kleren t

Bij beroemde of bekende Rypsters kan er gemakkelijk discussie ontstaan over de keuze die wij als makers van dit boek hebben gemaakt. Wij hebben gekozen voor Eise Eisinga, Alma Tadema en Sjirk de Wal, omdat deze personen ook nu nog tot de verbeelding spreken door daden, het planetarium van Eise Eisinga, de wereldberoemde schilderijen van Alma Tadema, of door hun vernoeming zoals de bekende kaatser Sjirk de Wal. Eise Eisinga

Eise Eisinga werd op 21 februari 1744 geboren in Dronrijp als zoon van een wolkammer, die woonde aan de Kerkebuurt (nu Tsjerkebuorren nr. 13). Hij bleek al snel hoogb

In 1863 kwam de spoorlijn tussen Leeuwarden en Harlingen gereed , er komt op Hatzum een station met daarnaast een station koffiehuis, waarvan Jelle Donia de eerste kastelein wordt. Na hem runt zijn oudere broer Yme vijf jaar de zaak tot hij na het overlijden van zijn tweede vrouw de huur opzegt. De volgende Donia wordt jongste broer Johannes, in december 1879 getrouwd met Reinskje Cornelis Sijtsma

Het station koffiehuis vormt een centraal punt in de omgeving en geniet een goed lopende klantenkring. Het koffiehuis wordt niet alleen door reizigers bezocht, maar biedt ook regelmatig plaats

Herdenking Dronryp.

Bij de brug over het Van Harinxmakanaal in Dronryp ligt een monument ter nagedachtenis aan elf verzetsmannen die hier, een maand voor het einde van de oorlog, op 11 april 1945 door de Duitse bezetter werden gefusilleerd.

De namen van de elf slachtoffers luiden:

Sijbrandus van Dam; Heinrich Harder, Dirk de Jong, Hendrik Jan de Jong, Ruurd Kooistra, Johannes Nieuwland, Hendrik Jozef Spoelstra, Douwe Tuinstra, Egbert Mark Wierda, Hyltje Wierda en Klaas Jan Wijpcke.

Begin april 1945 wees alles er op dat Noord Nederland vanuit het zuiden ook spoedig bevrijd zo

Bij beroemde of bekende Rypsters kan er gemakkelijk discussie ontstaan over de keuze die wij als makers van dit boek hebben gemaakt. Wij hebben gekozen voor Eise Eisinga, Alma Tadema en Sjirk de Wal, omdat deze personen ook nu nog tot de verbeelding spreken door daden, het planetarium van Eise Eisinga, de wereldberoemde schilderijen van Alma Tadema, of door hun vernoeming zoals de bekende kaatser Sjirk de Wal. Alma Tadema

Lourens Alma Tadema, ook bekend als Laurens Alma Tadema en Lawrence Alma Tadema werd op 8 januari 1836 geboren in Dronrijp in het karakteristieke huis met de witte uit

Dronryp kun je gerust een muzikaal dorp noemen. Het verleden en heden laat dat zien met verschillende corpsen, koren en individuele muzikanten. In dit thema komen ze allemaal voorbij. Corpsen Fanfare-corps “Wilhelmina”.

Oude advertenties van de Leeuwarder Courant rond 1900 vermeldden het fanfare-corps “Wilhelmina” uit Dronrijp bij feesten en concoursen. Uit een advertentie van de Leeuwarder Courant zou kunnen worden afgeleid dat dit corps in 1895 is opgericht, omdat hier wordt gesproken over het 1e concert. Wanneer het is gestopt is onbekend. In een wedstrijdvers

Foppinga State was een van de oudere stinzen/states in Menaldumadeel. Al in 1426 is er sprake van een Hessel Foppinga die in dat jaar te Dronrijp sterft.
In 1529 deed Salvius van Foppinga aangifte van het zwanenrecht van Foppinga State en tegelijkertijd van dat recht op Dotinga State, dat eigendom is van zijn echtgenote Aelcke van Hermana.

In 1606 trouwt de Rooms Katholieke eigenaar Seino Lewe met Tytcke van Vervou, weduwe Coenders.
Damas van Loo, een telg uit het bekende Leeuwarder magistratengeslacht, kocht de state in 1654, maar Arend van Loo, kapitein-majoor van een

Het is niet bekent wanneer de. state is gebouwd

In 1572 wordt Douwe van Glins, geboren op Hobbema State te Dronrijp, te Groningen “met de swaerde gericht” (onthoofd) omdat hij de zijde van de Reformatie gekozen zou hebben.
Stemkohier 1640: eigenaar jonker Laes van Glins, zelf gebruiker.

In de kerk staat een ‘herenbank’ met in de bekroning de alliantiewapens Glins - Bants onder een gekroonde helm; helmteken: 3 struisveren; op een kroonlijst van deze bank de kwartierwapens Glins - Fronhoven en Bants – Wigara; helmen en helmtekens ontbreken. De

Groot-Dotinga, Het Roodhuis Voor zover bekend is de State in de 15e eeuw gebouwd. In 1529 was Aelcke van Hermana, weduwe van Lolle Heresz. van Ockinga eigenaresse van dit huis, dat ze waarschijnlijk van haar vader Hobbe Taeckesz. van Hermana had geërfd. Zij had met haar eerste man Lolle van Ockinga op Fetza State gewoond. Lolle van Ockinga was al in 1520 gestorven en ligt begraven in de kerk van Dronrijp. In 1529 liet haar tweede man Salvius van Foppinga het zwanenrecht registreren van het door hen bewoonde Foppinga State en tevens dat van Dotinga State waarvan hij verklaarde dat het eigendom

Over het ontstaan van de stins/State is niets bekend, maar van twee nabijgelegen terpen is bekend dat die reeds in de Romeinse tijd bewoond waren. De naam Hommema komen we voor het eerst in 1455 tegen. Hummama state, Humgemagae In 1455 komen we de naam Hommema voor de eerste keer tegen. We komen dan Feddrick Hummema tegen, die getrouwd is met Eteke Tietes Hettinga. Feddrick stelde in dat jaar zijn testament op. De familie Hommema voerde een wapen met onder andere drie eikels daarop afgebeeld.Het is niet met zekerheid vast te stellen, maar het vermoeden bestaat dat Feddrick een zoon was van

Orxma State 

Oorspronkelijk stond hier een boerderij die in 1629 gekocht werd door Ruurd van Juckema. De boerderij werd in 1642 in opdracht van Homme van Camstra vervangen door een prachtig huis met hoven grachten en singels.  In 1830 wordt de state in opdracht van Van Sminia verkocht en in 1831 afgebroken. De prachtige hoven en singels werden bouwland en grasland. Van de afbraak stenen werd een armhuis gebouwd, dit arm en werkhuis werd in 1832 gesticht, het gebouw staat er noch. Er werden later 4 eensgezinds woningen van gemaakt. Dit gebouw werd eerst gebr

Het huis

Schatzenburg, met rechthoekig hoofdgebouw en achtervleugel staat op een omgracht terrein. Het is omgeven door een fraai aangelegd park met landschappelijke kenmerken uit de 19de eeuw.

Het gebouw werd voor Ulrich Huber, secretaris van Gedeputeerde Staten, in 1725 gerealiseerd. Voor de bouw waren aannemer Wybe Saagmans, houtsnijder Jacob Bruinsma en steenhouwer Berend Storm verantwoordelijk. Het monumentale gebouw bestaat uit een hoog souterrain, een beletage en een hoog schilddak met uitgebouwde dakkapellen. De middenpartij bevat de toegangsdeur met bovenlicht en geblokte om

Kingmatille

Bouwjaar  1870/1987

Aandrijving  Windmolen

Type  8-kante grondzeiler

Functie  poldermolen

Is de molen te bezoeken?

Ja  wanneer deze draait (vaak op woensdag en geregeld op een dag in het weekend) en op afspraak

Molen de Puollen 

Molen de Puollen Bouwjaar 1850 Aandrijving Windmolen Type 8-kante grondzeiler 

Functie poldermolen Is de molen te bezoeken? 

Ja, wanneer deze draait (vaak op zondag) en op afspraak.

&nbs

Willem van Althuis was autodidact. Al vroeg zocht hij compensatie voor het harde materiële bestaan als straatmaker in literatuur, filosofie en tekenen. Aangemoedigd door Thom Mercuur, conservator, galeriehouder, oprichter en eerste directeur van het museum Belvédère in Oranjewoud bij Heerenveen, begon hij de geschiedenis van de moderne schilderkunst (met name Kandinsky en Klee) te bestuderen en verdiepte hij zich in de technieken van de oude Hollandse meesters. Op 37 jarige leeftijd begon hij zelf te schilderen. Uiteindelijk vond hij een eigen uitdrukkingsvorm die hem, aa

Logement Halfweg op Eastryp 1842 – 1947. Met de aanleg van de straatweg in 1842 tussen Leeuwarden en Franeker werd halverwege het logement Halfweg gebouwd in Eastryp (Oost Dronrijp). Dit stukje Dronrijp werd toen ook wel ‘de Wouden van Menaldumadeel’ genoemd. De beplanting van de nieuwe straatweg bestond uit iepen en essen, die om en om werden geplant aan beide kanten. Het logement Halfweg was een grote uitspanning met een veranda aan de voorzijde en een grote beneden- en bovenzaal. Voor de jeugd was er een speeltuin met een vijver. Het was er meestal een drukte van belang

Bij beroemde of bekende Rypsters kan er gemakkelijk discussie ontstaan over de keuze die wij als makers van dit boek hebben gemaakt. Wij hebben gekozen voor Eise Eisinga, Alma Tadema en Sjirk de Wal, omdat deze personen ook nu nog tot de verbeelding spreken door daden, het planetarium van Eise Eisinga, de wereldberoemde schilderijen van Alma Tadema, of door hun vernoeming zoals de bekende kaatser Sjirk de Wal. Abe Sjoerd de Vries Abe Sjoerd de Vries uit Dronrijp won in 1933 de Elfstedentocht op de schaats. Dat De Vries niet alleen een winnaar, maar vooral ook een markant en uitzonderlijk pe

De tram. De Nederlandse Tramweg Maatschappij (NTM; later ook busmaatschappij) voltooide in 1900 de tramverbinding van Leeuwarden met Franeker. De rails lagen ten noorden van de straatweg en het station Dronrijp stond op plek rechts van het huidige tankstation. In 1938 is de tramlijn al gesloten en in 1939 zijn de rails verwijderd. De lijn kon niet uit. Dronrijp had al sinds 1842 een goede verbinding met Leeuwarden door de aanleg van de straatweg. Voor die tijd liep de weg van Dronrijp naar Leeuwarden via Menaldum naar Beetgumermolen en dan via de oude zeedijk naar Marssum en Leeuwarden. Een

Aan een doodlopend voetpad, verscholen achter het dorp Folsgare aan de Ald Rien, Oude Rijn (ook wel Groote Rijn genoemd) ligt een ruim 3 meter hoge terp. Hier stond tot 1973 een imposante boerderij die door hooibroei verloren is gegaan en nooit herbouwd is. De terp had een oppervlakte van ruim 7 pondemaat tot deze rond 1920 deels is afgegraven.

Dit venster is niet meer compleet en wordt herzien.

Door de toenemende bevolkingsgroei werden in de vroege Middeleeuwen vanuit het Noorden de Zuidelijker gelegen veengebieden ontgonnen voor landbouw. Zo ontstonden rond 1100 de dorpen Ypecolsga en Indyk.

Door inklinking en oxidatie daalde de veenbodem waardoor het bouwland regelmatig onder water kwam te staan. Het is dan ook niet verwonderlijk dat boeren hun bedrijf verplaatsten naar de hoger gelegen zandrug langs de Ee, die ontstaan was tijdens de laatste ijstijd. Rond het jaar 1200 is toen het dorp Woudsend ontstaan.

Door de zeer gunstige ligging aan de Ee, het toega

DORPSWAPEN EN -VLAG VAN MENALDUM

Met het opheffen van de gemeente Menaldumadeel in 2018, verdween niet alleen het gemeentehuis uit Menaldum, maar ook het gemeentewapen werd bijgezet in de archieven van de staat. Dit gemeentewapen echter bevatte een voor Friesland uniek stuk: de liggende en omziende eenhoorn. Om de eenhoorn voor Menaldum te bewaren stelde de Fryske Rie foar Heraldyk voor aan Plaatselijk Belang Menaldum, om in een nieuw dorpswapen en -vlag de eenhoorn terug te brengen naar zijn oorsprong.

Bijzonder is, dat de eenhoorn een in deze positie een evenknie heeft

Feintsje fan Menaem

Op zijn oude fiets door bos en open veld, al zwaaiend naar de meisjes de wijde wereld in. Wie Menaam zegt, krijgt direct te horen, “Oh ja, It Feintsje fan Menaem”.Twee bekende Friese schrijvers, een trouwerij en een Duits volksmelodietje waren destijds de ingrediënten voor het bekende Menamer liedje.

Het was de Friese schrijver en verhalen verzamelaar Ype Poortinga (1910-1985) die in 1940 in Menaam kwam wonen.

Hier ontmoete hij zijn toekomstige vrouw Rinske Wiersma. In 1943 trouwde hij met haar. Speciaal voor

Het van Beymahuis in Dronrijp.

Op de Nieuwe Streek (nu de Brêgebuorren) stond in 1786 een prachtig huis met een rijke barokke Vlaamse gevel. Het huis was voorzien van natuurstenen versieringen en had aan weerszijden trapgevels. In de volksmond heette het huis wel het Van Beymaslot, naar de laatste eigenaren. Het is niet bekend wanneer het huis is gebouwd en ook niet hoe de indeling er uit zag. De enige oude afbeelding is een kopergravure uit 1786, getekend door Jan Bulthuis en in koper gegraveerd door Karel Fredrik Bendorp. De Harlinger Trekvaart van Leeuwarden naar Harlingen werd

Dhr. Jouke Bakker (3-7-1873 - 26-9-1956) heeft veel voor de Menaldum betekent. Hij was een arbeidersjongen die onder moeilijke omstandigheden is opgegroeid op het platteland.

Bij beroemde of bekende Rypsters kan er gemakkelijk discussie ontstaan over de keuze die wij als makers van dit boek hebben gemaakt. Wij hebben gekozen voor Eise Eisinga, Alma Tadema en Sjirk de Wal, omdat deze personen ook nu nog tot de verbeelding spreken door daden, het planetarium van Eise Eisinga, de wereldberoemde schilderijen van Alma Tadema, of door hun vernoeming zoals de bekende kaatser Sjirk de Wal. Sjirk de Wal

Sjirk de Wal werd op 8 januari 1852 in Jelsum geboren. Toen hij vier jaar was, verhuisde het gezin naar Dronrijp. Zijn vader was landarbeider en toen Sjirk van de lag

Vereniging voor Volksvermaak.

Op 17 januari 1868 is door toenmalige dorpsgenoten een ‘Vereeniging voor Volksvermaken’ opgericht. Deze vereniging organiseerde dat jaar voor het eerst een kermis, een kaatspartij op de zondag en een harddraverij op de maandag met aansluitend een muziek- en zangavond. Ook werd vastgelegd dat de vereniging ’s winters hardrijden op de schaats zou organiseren. Inde beginjaren was deze vereniging voor de beter gesitueerden. Na kritiek hierop werd een derde kermisdag georganiseerd met volksspelen. Bijzondere activiteiten, naast kuipjesteken, ri

Een voorlopig kijkje op de historie van de Flecke Joure er komen nog aanvullingen. 

Oud-Joure

Westermeer is dus het moederdorp van Joure ( De Flecke Jouwer).

Westermeer werd op religieus gebied zo rond 1200 door het Haskerconvent verzorgd in eerste instantie door de kluizenaar Dodo van Haska later door zijn volgelingen.Dodo was een vrome man van Friese afkomst. Aanvankelijk was hij getrouwd, maar na verloop van tijd besloot hij in te treden bij de Norbertijnen van klooster Mariëngaarde (Duitsland). En zijn vrouw bij de Norbertines in het klooster Bethlehem (nabij

Oorspronkelijk stond op deze plek een kleine boerderij ingeklemd tussen opvaarten naar de Kolkstraat voor de aanvoer van goederen voor de winkels in de Midstraat. Aan de overkant van het water begonnen ooit de weilanden. Een boerderij op deze plek was dus niet geheel onlogisch.

Met de uitbreiding van Joure kreeg een boerderij op deze plek steeds minder zin. De schuur werd voor andere zaken gebruikt zoals de opslag van papier en de sloop van auto-accu's. Niet onlogisch dat in die periode de grond onder het pand vervuild is met chemicaliën.

Het huidige pand staat er sinds 2007. O

Sinds 1996 staat in Sumar, vlak bij de basisschool, het herdenkingsmonument De Molkbus. Op het gedenkteken staat de volgende tekst te lezen: Dit tinkteken is oprjochte nei oanlieding fan: de molkestaking april/maaie 1943 As oantinken oan har dy’t omkommen binne yn’e striid foar frijheid en rjocht.

"Dat wy rjocht en frijheid hoedzje"

Als de Duitse bezetter in de eerste oorlogsjaren met allerlei dwingende maatregelen steeds meer druk op de Nederlandse en Friese bevolking begint uit te oefenen, ontstaat er langzamerhand verzet. Er ontstaan verzetsorganisaties

Dodo en Siburg

Over het ontstaan van Oosternijkerk.

 “Bij de feiten die ik verhaald heb, vergat ik bijna iets te vertellen wat ik mij wel wat laat herinner. Een vrouw, Siburg genaamd, een kennis van de man Gods (hier wordt abt Frederik van Hallum mee bedoeld), en met haar haar man Dodo die zeer aan dit wereldse bestaan gehecht was, schonken hun landerijen bij Nijkerk aan dezelfde man Gods (deze landerijen nu waren het begin van de uithof die men daar nog aantreft). Zelf leidde zij met haar man in het dorp dat Dokkum heet, een eerzaam bestaan totdat zij na lange ti

tekst volgt

Dagelijks reden vele duizenden auto’s langs Broeksterwâld, maar door de aanleg van de Centrale As is het inmiddels een stuk rustiger worden op de Haadwei. Maar hoe de toekomst ook zal worden, het is niet te vergelijken met de omstandigheden in de 19e eeuw en begin 20e eeuw. In vele publicaties worden de erbarmelijke omstandigheden beschreven met betrekking tot woonomstandigheden, scholing, hygiëne en arbeidsomstandigheden. Het geeft een beeld van armoe, grote gezinnen, spitketen en analfabetisme. Dit staat allemaal in schril contrast met de hedendaagse situatie. Het dorp he