Dagelijks leven tijdens de bezetting
Al in de jaren 30 begon er schaarste te ontstaan aan goederen die nodig waren voor de vervulling van de eerste levensbehoeften. Om de schaarse goederen eerlijk onder de bevolking te verdelen werd een distributiesysteem opgezet. Producten waaraan een tekort ontstaat, zijn dan alleen nog maar verkrijgbaar met door de overheid verstrekte distributiebonnen. In 1939 gaat suiker op de bon. Tijdens de bezetting neemt de schaarste snel toe en gaan meer goederen op de bon. In juni 1940 naast koffie ook thee, brood, boter, benzine en kolen. In augustus 1940 zeep. In september 1940 vlees en vleeswaren. In het voorjaar van 1941 melk en aardappels. In mei 1942 tabak.
Ruilhandel en zwarte markt
Omdat zoveel producten op de bon zijn, ontstaat er een zwarte markt. Mensen ruilen producten of bieden ze, vaak tegen hoge prijzen, te koop aan buiten het distributiesysteem om. Beide zijn uiteraard door de bezetter verboden. Gelukkig zijn er ook mensen die anderen gewoon helpen en bijvoorbeeld het vlees van illegale slacht delen.
Vervoer tijdens de bezetting
Ook benzine is schaars. Bijna alle benzine gaat naar de Duitsers. Daardoor rijden er steeds minder auto’s. Voor artsen gold een uitzondering. Voor hen was er wel benzine. Anderen proberen het met een op hout gestookte gasgenerator. Bussen hebben daarom een aanhangwagen waarop een gasgenerator staat. Overigens rijden er, hoe langer de oorlog duurt, steeds minder bussen en treinen. Door gebrek aan rubber zijn er ook geen fietsbanden meer te krijgen. Fietsen hebben banden van hout, met ijzerbeslag of van geperste oude autobanden. Overigens nemen de Duitsers ook geregeld fietsen in beslag.
Het brikje van Watze Hiddinga en Marten Dijkstra
Watze Hiddinga en Marten Dijkstra kochten in Workum een brikje. Een paard had een boer zelf wel. Zij verhuurden het brikje voor f 2,50 per dag. De huurder moest zelf voor een paard en een koetsier zorgen. Daar is op grote schaal gebruik van gemaakt. Het was een uitkomst voor velen. Niet alleen bij trouwerijen e.d. maar ook voor familiebezoek, ziekenhuisopname of ontslag uit het ziekenhuis was het een uitkomst!
Afbeeldingen:
Ontheffing voor dokter Van der Kooi en zijn auto.
Het brikje van Hiddinga en Dijkstra.
