De executie bij de brug op 11 april 1945, 1
Aanleiding
In het prille voorjaar van 1945 waren de geallieerde troepen aan de winnende hand. Om de Duitse terugtocht te belemmeren kregen verzetsgroepen vanuit Londen de opdracht tot ‘sabotage van weg, rail en water’. In de nacht van 9 op 10 april 1945 saboteerden leden van de Binnenlandse Strijdkrachten daarom tussen Leeuwarden en Franeker, bij de spoorbrug in de buurt van de Bolswarder Vaart, vijftien meter rails. De volgende dag ontspoorde hierdoor een Duitse goederentrein met afweergeschut en elektromotoren. De Duitse SicherheitsDienst (SD) reageerde direct: veertien gevangenen uit Leeuwarden moesten als represaille doodgeschoten worden bij het station Hatzum buiten Dronrijp. Het verzet in Leeuwarden luisterde alle gesprekken van de SicherheitsDienst af en plande een bevrijdingsactie op de plaats van de ontsporing.
Herinneringen van Henk Robben
Op 11 april reed SD de 14 gevangenen in personenauto’s naar Dronrijp om hen bij de spoorlijn te executeren. Henk Robben, op 19 maart 1945 samen met zijn broertje Jan uit Rotterdam naar Friesland gekomen, staat op 11 april 1945 ’s middags bij zijn gastouders, de familie Stockman in de Dûbelestreek, voor het slaapkamerraam en ziet een colonne Duitse auto’s de straat inrijden. Op de treeplanken zitten zwaarbewapende Duitse soldaten, de passagiers zijn burgers. “Eén man zit zo, dat hij schuin naar achteren kijkt”, zo schrijft Robben in zijn na de oorlog uitgegeven “Verslag van een hongerevacuée in Dronrijp”. Hij draagt een blauwe overall. “Kijkt hij naar mij of is het verbeelding, zo vraag ik mij af. Later, in mijn dromen zie ik die man steeds omhoogkijken naar mij. Hij kijkt naar een kind van tien jaar dat op dat moment niet weet wat alle inzittenden maar al te goed beseffen. Dit is hun laatste gang”. Ondertussen stond zijn broer Jan, die was ondergebracht bij de familie Vallinga op It Tichelwurk bij de brug, en heeft daar gezien wat er gebeurde.
Afbeeldingen:
Aquarel van de ontspoorde trein van de hand van Sjoerd Rinsma
De Dûbelestreek met rechts na Vredenhof het huis van de familie Stockman.
