Ezinge
Ezinge is een wierdedorp dat enkele eeuwen voor het begin van de jaartelling is ontstaan op een oeverwal van de Hunze, het huidige Reitdiep. De grote wierde met een radiale structuur is vanaf 1918 deels afgegraven en aan het begin van de jaren dertig grondig onderzocht onder leiding van archeoloog A.E. van Giffen. In 1825 werd het Oldehoofsche Kanaal gegraven en kreeg het dorp een haventje aan de zuidzijde. Nog geen halve eeuw later werd het alweer gedempt. In die tijd kwam langs het kanaal nieuwe bebouwing tot ontwikkeling, met onder meer de gereformeerde kerk (1875) met pastorie en catechisatielokaal.
De kerk staat op het hoogste gedeelte van de wierde. De Torenstraat voert ernaartoe. Deze straat wordt gefankeerd door schilderachtige, gevarieerde en voornamelijk 18de-eeuwse bebouwing. Het voormalige gemeentehuis uit 1920 dat nu het Wierdenmuseum huisvest en de in 1911 van kalkzandsteen gebouwde diaconiewoningen zijn markante gebouwen. De straat eindigt bij een houten kerkhofhek met ernaast de lage klokkentoren uit de 13e eeuw. Tegen de westzijde is in 1886 het torenhuis gebouwd. Het heeft gediend als kosterswoning en school.
Het godshuis is een 13de-eeuws eenbeukig zaalkerkje met een iets inspringende, vijfzijdige koorsluiting die aan de binnenzijde halfrond is afgewerkt. De kleine rondboogvensters zijn bij de restauratie in 1959 gereconstrueerd.
Aan de Allersmaweg staan notabele woningen (2 en 6) van omstreeks 1870 en een expressionistische villa (20) uit 1931. Ten noordoosten ligt nabij het Reitdiep de Allersmaborg, waarvan de geschiedenis tot het eind van de 15e eeuw teruggaat. De onderkelderde zuidvleugel dateert uit deze tijd. In de 16e eeuw is haaks hierop een tweede vleugel gebouwd en in het midden van de 17e eeuw kwam de brede omgrachting met ophaalbrug. De oostelijke frontvleugel is in 1720 toegevoegd en deze kreeg aan het begin van de 19de eeuw een verdieping.
Nabij de ophaalbrug staat een 18de-eeuwse duiventil die in de 19de eeuw een neogotisch uiterlijk kreeg.
Colofon
Bron: Noordboek
