Hoogkerk
Het streekdorp Hoogkerk is in de vroege middeleeuwen ontstaan op een rug, een uitloper van de Hondsrug. Aan deze ligging heeft het zijn naam te danken. Het is lang een bescheiden dorp gebleven waarvan de inwoners op tamelijk kleinschalige wijze veeteelt en landbouw bedreven. De gemeenschap had voldoende draagkracht om in de 13e eeuw een kerk te bouwen. De kerktoren is in 1514 tijdens een strijd tussen Groningers en Saksers vernield. Tijdens de restauratie van 1967 is de westelijke schiptravee vernieuwd en een nieuwe sluitgevel aangebracht. De dakruiter dateert van 1835. Het schip en het koor bezitten fraaie rondboogfriezen en geprofleerde ingangen.
Vanaf 1850 was sprake van een kentering. Het dorp lag gunstig aan het Hoendiep waarmee Groningen met het westen was verbonden en in 1866 raakte het door de spoorverbinding nog beter ontsloten. Vooral aan het Hoendiep gingen bedrijven zich vestigen. In 1896 stichtte de mega-ondernemer J.E. Scholten de NV NoordNederlandsche Beetwortelsuikerfabriek. Deze impuls werd in 1913 gevolgd door strokartonfabriek De Halm, de grootste fabriek in zijn soort in Europa. Hoogkerk werd in enkele tientallen jaren een arbeidersdorp, dat in de tussenoorlogse jaren ten zuiden van het Hoendiep aanmerkelijk uitbreidde met arbeiderswoningen. De Halmbuurt is een karakteristiek voorbeeld.
Voor de strokartonfabriek is een hele buurt gesticht met tientallen arbeiderswoningen, grotere woonhuizen voor hoger personeel en zelfs een directeurswoning. Na de oorlog is de volkshuisvesting ten zuiden van de spoorweg versneld voortgezet.
De sporen van oude bebouwing zijn vooral aan de oude ontwikkelingsas van de Kerkstraat te vinden. Aan de noordelijke kade van het Hoendiep is de kentering te zien met grootschaliger bouw uit de jaren rond 1900. Daar staat ook het voormalige raadhuis van omstreeks 1880 met een uitbreiding uit 1903. Tot 1969 viel de dorpenreeks aan de oostfank van Groningen nog onder de gemeente Hoogkerk. Aan weerszijden van de middenzone rijzen de fabriekscomplexen nabij het Hoendiep op.
Colofon
Bron: Noordboek
