Mensingeweer
Mensingeweer is oorspronkelijk een klein wierdedorp, ontstaan in de middeleeuwen. Dit is nog enigszins te ervaren aan de wierde waar de kerk op staat. Na de middeleeuwen heeft het dorp zich aan weerszijden van het Mensingeweerster Loopdiep tot vaartdorp en later langs de oost-west lopende weg van Winsum naar Zoutkamp tot wegdorp ontwikkeld. De weg is een onrustig element in het verder ontspannen dorp.
De kerk uit de 13e eeuw is in de 19de eeuw sterk gewijzigd. De zaalkerk met rechtgesloten koor kreeg een nieuw uiterlijk door een in 1842 aangebrachte pleisterlaag. De toren, een ongeleed bouwwerk met een vierzijdig tentdak, is in de 18e eeuw tegen de westgevel geplaatst en bleef de pleisterlaag bespaard. De preekstoel is in 1743 door Jan Bitter gemaakt. Het orgel is in 1906 gekocht uit Pieterburen. Daar was het in 1698 gebouwd door Arp Schnitger en in 1772 door A.A. Hinsz aangepast. Rond deze kerk zal de eerste bebouwing zich hebben gegroepeerd. Het is niet meer te ontwaren door de herhaald vergrote verkeersweg.
Toen in 1663 de provinciale trekvaart van Winsum naar Ulrum werd gegraven, betekende dit een impuls voor het dorp. Het Mensingeweerster Loopdiep maakte deel uit van deze trekvaart. Aan de westzijde liepen de hoge Schouwerzijlsterweg en Mensingeweersterweg, de grens tussen twee groepen waterschappen. De noodzakelijke dam in het Loopdiep is pas in 1860 door een brug vervangen. Verder naar het oosten ligt een hoogholtje over de vaart. Aan de Molenweg rijst de koren- en pelmolen ‘Hollands Welvaart’ uit 1855 op, een met hout beklede achtkante stellingmolen op een bakstenen onderbouw. De overige bebouwing uit voornamelijk het einde van de 19de eeuw is aan de noordzijde van het Loopdiep afgewend, aan de zuidzijde is het er voornamelijk op gericht, waardoor aan de Hoofdweg achter- en voorkanten elkaar afwisselen. Aan de Jonker Lewestraat zijn vlak na de oorlog vriendelijke, traditionalistische woningen gebouwd.
Colofon
Bron: Noordboek
