Niekerk
Niekerk is een wierdedorp dat in de vroege middeleeuwen, in de 6de eeuw na Christus, op twee kleine wierden op een oeverwal is ontstaan. Het komt voor het eerst in 1445 in de bronnen voor. Het dorp dankt zijn naam aan de kerk die er in de 13e eeuw is gesticht: de nieuwe kerk. Nadat de kerk van het ruim een kilometer oostelijker gelegen en nog kleinere Vliedorp was afgebroken, kerkten de inwoners van dit dorp en die van Houwerzijl ook in Niekerk.
De wierden mochten dan klein zijn, die waar de middeleeuwse kerk nu nog op staat is vanaf de hier langs lopende Kerkstraat aanzienlijk hoog. Recent is een nieuwe trap gemetseld om de wierde te kunnen beklimmen. De kerk is een rechtgesloten zaalkerk, die in 1629 ingrijpend is verbouwd in opdracht van Evert Lewe, hoofdeling van de streek. De toren, een vrij gedrukte houten dakruiter met galmroosters en uurwerkplaten en een ingesnoerde achtkante spits, is toen opnieuw opgetrokken. Op een gevelsteen boven de ingang staat het verhaal van de verbouwing, waarbij vermeld wordt dat geld uit de opbrengst van de verovering van de Zilvervloot in 1628 door de provincie beschikbaar werd gesteld. Inwendig is de stenen overwelving vervangen door een merkwaardige zoldering van vlak gemetselde kloostermoppen op eiken balken.
Naast de kerk staat de in kubistisch-expressionistische trant door Willem Reitsema ontworpen pastorie. De bebouwing aan weerszijden van de Hoofdstraat bestaat uit vrijstaande, meest in de breedte gebouwde huizen die grotendeels uit een ruime periode rond 1900 dateren. Aan het eind van de bebouwing staat een boerderij met dubbele schuur. Even buiten het dorp staat een eveneens door Reitsema ontworpen expressieve tuinderswoning (1929) met schuren en een stookpijp. Ten noordwesten van het dorp ligt over het Hunsingokanaal de Zuidemaklap, een decoratief uitgevoerde ijzeren ophaalbrug uit 1879.
Colofon
Bron: Noordboek
