Noorddijk
Noorddijk is een dijkdorp dat in de vroege middeleeuwen is ontstaan op een rug parallel aan de Hondsrug. Deze rug, het Wold genoemd, liep door het moerassige en beboste veengebied in het lage oostelijke gedeelte van het Gorecht waarop een (achter)dijk is gelegd. Na ontginning van dit veen ontstond een reeks dorpen op de rug, waarvan Noorddijk de noordelijkste is. In de middeleeuwen komt het dorp in bronnen voor als Northdic en Nordike, de noordelijke dijk. Door de lage ligging, turfgraverij en ontginning had vooral buurdorp Middelbert dikwijls met overstromingen te kampen. Voor de waterafvoer moesten steeds andere oplossingen worden gevonden. Uiteindelijk is het land ingepolderd en met molens bemalen, vanaf 1910 met een stoomgemaal.
In deze wat onherbergzame Woldstreek is een borg gesticht. De Lewenborg is in de 18e eeuw gesloopt. Hij is naamgever van de grote uitbreidingswijk van Groningen, waarvan de zoom erg dicht bij het dorp is komen liggen.
Het schip van de kerk van Noorddijk is in het midden van de 13e eeuw gebouwd in romanogotische stijl. In het midden van de 16e eeuw is de kerk verlengd en is de vierzijdige koorsluiting toegevoegd. De toren in vier geledingen, met ingesnoerd tentdak en zandstenen banden, is in het vredesjaar 1648 opgericht en enkele malen hersteld. Kerk en toren vormen een voornaam ensemble.
De open lintbebouwing bestaat voornamelijk uit Oldambtster en kop-rompboerderijen of varianten daarop. De Kerkenheem, naast de kerk, heeft allure en dateert uit circa 1930. Ertegenover staat een grote villa van omstreeks 1910 met een hoge en lage vleugel. De Lindenhoeve heeft een neoclassicistisch dwarshuis uit ongeveer 1850 en op nummer 25 staat een gaaf huisje met dubbele krimp en schuur. Een fraai samengesteld boerencomplex is De Rollen, waarvan het voorhuis uit 1798 dateert. Het staat wel erg dicht bij de autoweg langs het Damsterdiep.
Colofon
Bron: Noordboek
