St. Cecilia - Het kerkhof
Op het kerkhof zijn ook een aantal bijzondere grafstenen aanwezig. Zo is daar het graf van Foeke Sjoerds te vinden. Foeke werd geboren in Ie waar zijn vader hem opleidde tot schoenmaker, is schoolmeester geworden in Ljussens en sinds 1742 schoolmeester in Easternijtsjerk. Naast allerlei (kerkelijke) baantjes en zijn schoolmeesterschap vond hij ook nog tijd om geschiedenisboeken te schrijven; hij was dus schoenmaker, schoolmeester en schrijver! In 1913, 200 jaar na zijn geboorte, werd er een gedenkteken bij zijn graf geplaatst. De burgerlijke gemeente onderhoudt het graf van Foeke en de daarop geplaatste steen met de bijzondere tekst:
Sta wandelaar! Betoon een diepe eerbiedigheid
’t Is Foeke Sjoerds die hier in ’t stof begraven leit.
Die door zijn schrandere pen en onberisplijk leven
aan een ieder, die hem kende, een voorbeeld heeft gegeven
Het graf naast dat van Foeke Sjoerds heeft een steen uit 1680 en is daarmee de oudste steen op het kerkhof. De steen is in 1845 hergebruikt door de domineesfamilie Van Kleffens. Beide grafzerken zijn te vinden aan de zuidzijde van de kerk en recht tegenover het venster van de consistoriekamer.
Binnen het smeedijzeren hek, ook aan de zuidzijde van de kerk, liggen vier grafzerken van de familie Sybenga uit de vorige eeuw. Vader Tjeerd Sybenga, afkomstig van Friens, was schoolmeester in Easternijtsjerk. Hij trouwde een vermogende vrouw, verliet het schoolmeesterschap en werd boer. Hij liet aan De Buorren een boerderij bouwen in 1843 waar nadien zijn zoon Abe Sybenga woonde. Ook Abe Sybenga werd boer, maar schopte het later tot burgemeester van Oostdongeradeel en ging daarom in Metslawier wonen. In 1883 verkocht hij de ouderlijke boerderij aan de gemeente: het voorhuis werd de woning van de hoofdonderwijzer en de schuur maakte plaats voor een schoolgebouw.
Aan de noordzijde van de kerk, vrijwel tegenover de ingang, zijn ook twee bijzondere grafstenen te vinden. De ene dekt het graf van Anne Jousma, geboren in 1900 in Groningen, maar al na een jaar woonachtig in Easternijtsjerk. Hij werd onderwijzer aan verschillende scholen, het laatst werkte hij als directeur aan een Mavo-school in Den Haag. Hij is bekend geworden als Fries schrijver en dichter en heeft verschillende boeken op zijn naam. Bijzonder is dat Easternijtsjerk en omgeving en zijn familie onderwerpen voor zijn boeken opleverden. Vooral zijn latere werk is sterk autobiografisch.
De tweede bijzondere grafsteen aan deze kant van de kerk wordt vergezeld van de bekende zuil van de Stichting 1940-1945 met de tekst:
Fallen yn ‘e striid tsjin ûnrjocht en slavernij.
Dat wy yn frede foar rjocht en frijdom weitsje.
Dergelijke zuilen zijn bestemd voor personen die in het verzet zijn omgekomen. Deze zuil is bedoeld als herinnering aan het leven van Freerk Postmus, 1921-1944, omgekomen in concentratiekamp Neuengamme, vlak bij Hamburg in Duitsland. Freerk was al vroeg in de oorlog actief met het verspreiden van verzetskrantjes en moest na de Meistaking onderduiken. Hij ging naar familie in Overijssel en deed daarna verschillende keren mee aan overvallen op distributiekantoren en gemeentehuizen. Jong als hij was werd hij al (mede) leider van een knokploeg. Hij liep tegen de lamp toen hij een ‘besmet’ huis binnenging, zat in verschillende kampen in Nederland voor hij naar Neuengamme werd vervoerd waar hij op 23 november 1944 om het leven kwam. Later werd hij herbegraven op het kerkhof in Easternijtsjerk.
Colofon
De Sint Cecilia te Easternijtsjerk, Reinder Tolsma, 2023
