Baflo
Baflo is een radiaal wierdedorp, in de vroege middeleeuwen ontstaan op een kwelderwal ten oosten van de Hunze. De dorpsnaam wordt verklaard als: achter het moerasbos. De kerk van Bafo komt al in 1211 in bronnen voor en had een belangrijke positie. Zij was een van de vijf proosdijen van de Ommelanden. Na de hervorming was het gedaan met de bijzondere positie van kerk en dorp. De bebouwing was aanvankelijk op de wierde geconcentreerd.
Na 1850 groeide het dorp geleidelijk aan de oostzijde. De ontsluiting via de spoorweg Groningen-Roodeschool in 1893 betekende een impuls. Richting station kwam representatieve bebouwing.
De tufstenen kerk, gewijd aan Laurentius, is in de 12e eeuw tot stand gekomen op het hoogste gedeelte van de wierde. Het westelijke gedeelte van de noordmuur laat de sporen van de oudste tijd het best zien. Het gebouw is in de 13e eeuw fink uitgebreid. Het werd aan de oostzijde verlengd en twee meter verbreed met hergebruik van tufsteen. De rechte koorsluiting is duidelijk romano-gotisch. De losstaande toren is in de 13e eeuw aanvankelijk als laag klokhuis gebouwd en omstreeks 1500 tot de huidige hoogte opgetrokken.
De gereformeerde kerk uit 1877 aan de Heerestraat is een paar keer verbouwd en uitgebreid.
Aan de buitenrand van de wierde, ook aan de Heerestraat, ligt het grote dorpshuis Agricola, genoemd naar de uit Bafo afkomstige 15de-eeuwse humanist. Aan de straat met diens naam pronkt op nummer 2 een buitengewoon sierrijke notabele woning. Aan de Willem de Zwijgerstraat staat de dokterswoning met een erkervormige middenuitbouw en fraaie daklijsten. Ertegenover staat de villa Nieuw Blokken die in 1929 in expressieve vormen door Willem Reitsema is ontworpen. Aan de Emmastraat, de Julianastraat en de Nassaustraat vormen burgerwoningen en villa’s uit de eerste helft van de 20e eeuw fraaie ensembles.
Colofon
Bron: Noordboek
